معناى حضور چيست؟

    نكته ديگرى كه ممكن است مورد بحث قرار گيرد اين است كه حضور به چه معنا است، آيا مقصود از حضور، حضور علمى است يا حضور عينى؟

    مرحوم علّامه مجلسى در بيان روايت فرموده است : اگر «فاحضرونا» از باب إفعال باشد معناى روايت چنين است : يعنى بدانيد كه همه ما نزد شما حاضر هستيم به وسيله علمى كه داريم. مقصود مرحوم علّامه مجلسى حضور علمى است.(144)

    در روايتى حضرت امام رضا عليه السلام درباره حضرت خضر مى‏ فرمايند :

 إنّه ليحضر حيث ما ذكر، فمن ذكره منكم فليسلّم عليه.(145)

 او هر زمان كه ياد شود حاضر مى ‏شود، پس هر كس از شماها او را ياد كرد بايد بر او سلام كند.

    مرحوم آية اللَّه مستنبط در اين باره مى ‏نويسد : مقام حضرت خضر عليه السلام كه تابع و رعيّت امام زمان ارواحنا فداه مى ‏باشد در اين حدّ است، پس مقام و عظمت حضرت بقيّة اللَّه صلوات اللَّه عليه كه امام و پيشواى او است تا چه حدّ و پايه است؟!(146)

    از اين روايت، حضور شخصى - در بعضى از زمان‏ها - استفاده مى‏ شود نه حضور علمى.

    مسأله حضور از مسائل مهمّ در معارف اهل بيت عليهم السلام مى‏ باشد و نياز به تفصيل بيشتر دارد. به اين جهت اين گفتار را با كلامى دلنشين از فرمايشات حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام پايان مى‏ دهيم :

 أحضروا آذان قلوبكم تفهموا !(147)

 (اگر خواهان درك حقايق هستيد) گوش دل را باز كنيد، تا آن را دريابيد.

 

---

144) بحار الأنوار : 244/46.

145) كمال الدين : 390/2.  

146) القطرة : 536/2.  

147) بحار الأنوار : 212/34.