(۵)

دعا در روز عاشورا از راه دور

 

عبد الله بن سنان می ‌گوید: بر مولایم امام صادق حضرت جعفر بن محمد علیهماالسلام وارد شدم در روز عاشورا در حالی که آن حضرت رنگ رخسارش تغییر کرده و اشک همچون مروارید بر چهره مبارکش سرازیر گشته بود، عرض کردم: سرور من، گریه شما برای چیست خدا دیدگان شما را گریان نگرداند. فرمود:

آیا نمی‌ دانی در مثل چنین روزی امام حسین علیه السلام به شهادت رسیده است؟ عرض کردم: می‌دانم سرور من، و من آمده‌ام تا در این مورد از علم شما اقتباس کنم و از محضر مبارک شما بهره‌ ای ببرم.
امام علیه السلام فرمود: از آنچه می‌خواهی و از آنچه در ذهنت خطور کرده بپرس.
عرض کردم: دربارۀ روزه‌ امروز نظر مبارکتان چیست ای سرور من؟ فرمود: روزه بگیر بدون اینکه سحری بخوری، و افطار کن بدون اینکه مورد شماتت واقع شوی، روزه را روزه کامل نگیر، ساعتی بعد از عصر اگر چه با لیوان آبی باشد افطار کن، همانا در آن وقت از آن روز آتش جنگ خاموش و هجوم بر خاندان رسول خدا علیهم السلام بر طرف گردید در حالی که سی تن از آن عزیزان بر خاک افتاده بودند که بر رسول خدا صلّی الله علیه وآله شهادت آنان بسی سخت و دشوار بوده است.

راوی گوید: آنگاه‌ امام علیه السلام گریه شدیدی نمود به گونه ‌ای که محاسن شریفش از اشک چشمانش خیس گردید و فرمود: آیا می‌دانی آن روز چه روزی بود؟ عرض کردم : شما به آن آگاه ‌تر هستید ای مولای من. فرمود:

خداوند تبارک و تعالی نور را در روز جمعه روز اول ماه رمضان آفرید، و ظلمت و تاریکی را در روز چهارشنبه روز عاشورا خلق کرد و برای هر کدام از آن دو راه روشنی قرار داد.
ای عبد الله بن سنان، بهترین کاری که ‌امروز انجام می ‌دهی این است که لباس پاکی می ‌پوشی، دکمه ‌های  آن را باز می ‌گذاری، آستین ‌هایت را بالا می‌ زنی و دو ساق را برهنه می‌ کنی (یعنی حالت مصیبت دیده به خود می‌ دهی) سپس به یک زمین بی آب  و علفی می ‌روی که کسی تو را نبیند یا در خانه ات هنگامی که روز بالا می ‌آید و چهار رکعت نماز می ‌خوانی و بین هر دو رکعت سلام می ‌دهی، در رکعت اول سورۀ «حمد» و «قل یا أیّها الکافرون» در رکعت دوم سورۀ «حمد» و «قل هو الله احد» در رکعت سوم سورۀ «حمد» و سورۀ «احزاب» در رکعت چهارم سورۀ «حمد» و «منافقین» می‌ خوانی.
سپس سلام می‌دهی و روی خود به سوی قبر ابا عبد الله علیه السلام می ‌نمایی، و در مقابل خود قتلگاه آن حضرت را ممثّل می‌ سازی و ذهن خود را از همه چیز خالی و عقلت را متمرکز می ‌سازی. سپس قاتل آن حضرت را هزار مرتبه لعنت می ‌کنی، برای تو به هر لعنتی هزار حسنه نوشته می ‌شود و هزار گناه محو می ‌گردد و هزار درجه برایت در بهشت بالا می ‌رود، سپس هفت مرتبه سعی می‌کنی (راه می‌ روی) از محلّی که در آنجا نماز خوانده ‌ای، و در هر مرتبه از سعی نمودنت هفت مرتبه می ‌گویی:

«إنّا للّه وإنّا إلیه راجعون رضاً لقضاء الله وتسلیماً لأمره»

«ما از آنِ خدا هستیم و بازگشت ما به سوی اوست، راضی به قضای الهی و تسلیم امر و فرمان او هستیم»

و تو در همه این مراحل آثار حزن و غم در چهره ات نمایان باشد مثل کسی که فرزند از دست داده، غصّه و تأسّف شدید می‌ خورد و وقتی از آن فارغ شدی در محلّی که نماز گزارده ‌ای بایست و هفتاد مرتبه بگو:

أَللَّهُمَّ عَذِّبِ الَّذِينَ حارَبُوا رُسُلَكَ وَشاقُّوكَ، وَعَبَدُوا غَيْرَكَ‏ وَاسْتَحَلُّوا مَحارِمَكَ، وَالْعَنِ الْقادَةَ وَالْأَتْبَاعَ، وَمَنْ كانَ مِنْهُمْ وَمَنْ رَضِيَ‏ بِفِعْلِهِمْ لَعْناً كَثِيراً.

«خداوندا عذاب کن کسانی را که با فرستادگان تو جنگ کردند و با تو مخالفت و دشمنی نمودند و غیر تو را پرستیدند و حرام تو را حلال شمردند پیشوایان آن ‌ها و پیروانشان و هر کسی که از آن ها است و هر کسی که به کار آن ‌ها رضایت دارد همه آن ‌ها را لعنت بسیار نما.

سپس بگو:

أَللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ أَهْلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ، وَاسْتَنْقِذْهُمْ مِنْ أَيْدِي الْمُنافِقِينَ وَالْكُفّارَ وَالْجاحِدِينَ، وَامْنُنْ عَلَيْهِمْ، وَافْتَحْ لَهُمْ فَتْحاً يَسِيراً، وَاجْعَلْ لَهُمْ مِنْ لَدُنْكَ عَلَى عَدُوِّكَ وَعَدُوِّهِمْ‏ سُلْطاناً نَصِيراً.

خداوندا فرج و گشایشی برای اهل بیت پیامبر علیهم السلام برسان و آن‌ها را از چنگ منافقان و کافران و منکران نجات بده و بر آن ‌ها منّت بگذار و برای آنان فتح نما (درهای بسته را بگشا) فتح و گشودن آسانی، و برای آن‌ها از جانب خودت سلطنت و قدرتی بر دشمنانت و دشمنان آنان قرار بده سلطنتی که یاری کننده آن ‌ها باشد.

سپس بعد از دعا قنوت انجام بده و در قنوت خود بگو:

أَللَّهُمَّ إِنَّ الأُمَّةَ خالَفَتِ الْأَئِمَّةَ وَكَفَرُوا بِالْكَلِمَةِ، وَأَقامُوا عَلَى الضَّلالَةِ وَالْكُفْرِ وَالرَّدى وَالْجَهالَةِ وَالْعِمَى، وَهَجَرُوا الْكِتَابَ الَّذِي أَمَرْتَ ‏بِمَعْرِفَتِهِ، وَالْوَصِيَّ الَّذِي أَمَرْتَ بِطاعَتِهِ، فَأَمَاتُوا الْحَقَّ وَعَدَلُوا عَنِ‏ الْقِسْطِ، وَأَضَلُّوا الأُمَّةَ عَنِ الْحَقِّ وَخالَفُوا السُّنَّةَ، وَبَدَّلُوا الْكِتَابَ وَمَلَكُواالأَحْزابَ، وَكَفَرُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ وَتَمَسَّكُوا بِالْبَاطِلِ، وَضَيَّعُوا الْحَقّ وَأَضَلُّوا خَلْقَكَ، وَقَتَلُوا أَوْلادَ نَبِيِّكَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَخِيَرَةَ عِبادِكَ ‏وَأَصْفِيَاءِكَ، وَحَمَلَةَ عَرْشِكَ، وَخَزَنَةَ سِرِّكَ، وَمَنْ جَعَلْتَهُمْ الْحُكَّامَ فِي‏ سَمَاواتِكَ وَأَرْضِكَ.

أَللَّهُمَّ فَزَلْزِلْ أَقْدامَهُمْ، وَأَخْرِبْ دِيارَهُمْ، وَاكْفُفْ سِلاَحَهُمْ وَأَيْدِيَهُمْ، وَأَلْقِ الْإِخْتِلاَفَ فِيمَا بَيْنَهُمْ، وَأَوْهِنْ كَيْدَهُمْ، وَاضْرِبْهُمْ بِسَيْفِكَ الصّارِمِ‏ وَحَجَرِكَ الدَّامِغِ، وَطَمِّهِمْ بِالْبَلاَءِ طَمَّاً، وَارْمِهِمْ بِالْبَلاَءِ رَمْياً، وَعَذِّبْهُمْ ‏عَذَاباً شَدِيداً نُكْراً، وَارْمِهِمْ بِالْغَلاَءِ، وَخُذْهُمْ بِالسِّنِينَ الَّذِي أَخَذْتَ بِهَا أَعْدَاءَكَ، وَأَهْلِكْهُمْ بِمَا أَهْلَكْتَهُمْ بِهِ، أَللَّهُمَّ وَخُذْهُمْ أَخْذَ الْقُرَى وَهِيَ‏ ظالِمَةٌ إِنَّ أَخْذَهَا أَلِيمٌ شَدِيدٌ.

أَللَّهُمَّ إِنَّ سُبُلَكَ ضائِعَةٌ، وَأَحْكامَكَ مُعَطَّلَةٌ، وَأَهْلَ نَبِيِّكَ فِي الأَرْضِ‏ هائِمَةٌ كَالْوَحْشِ السَّائِمَةِ، أَللَّهُمَّ أَعْلِ الْحَقَّ وَاسْتَنْقِذِ الْخَلْقَ، وَامْنُنْ عَلَيْنا بِالنَّجاةِ وَاهْدِنا لِلاِْيمَانِ، وَعَجِّلْ فَرَجَنَا بِالْقَائِمِ عَلَيْهِ السَّلامُ، وَاجْعَلْهُ لَنا رِدْءاً، وَاجْعَلْنَا لَهُ رِفْداً.

أَللَّهُمَّ وَأَهْلِكْ مَنْ جَعَلَ قَتْلَ أَهْلَ بَيْتِ نَبِيِّكَ عِيداً، وَاسْتَهَلَّ فَرَحاً وَسُرُوراً، وَخُذْ آخِرَهُمْ بِمَا أَخَذْتَ بِهِ أَوَّلَهُمْ، أَللَّهُمَّ أَضْعِفِ الْبَلاَءَ وَالْعَذَابَ وَالتَّنْكِيلَ عَلَى الظَّالِمِينَ مِنَ الأَوَّلِينَ وَالآخِرِينَ، وَعَلَى ظَالِمِي آلِ بَيْتِ نَبِيِّكَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَزِدْهُمْ نَكَالاً وَلَعْنَةً، وَأَهْلِكْ ‏شِيعَتَهُمْ وَقادَتَهُمْ وَجَمَاعَتَهُمْ، أَللَّهُمَّ ارْحَمِ الْعِتْرَةِ الضَّائِعَةِ الْمَقْتُولَةِ الْذَّلِيلَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ الطَّيِّبَةِ الْمُبارَكَةِ.

أَللَّهُمَّ أَعْلِ كَلِمَتَهُمْ، وَأَفْلِجْ حُجَّتَهُمْ، وَثَبِّتْ قُلُوبَهُمْ وَقُلُوبَ شِيعَتِهِمْ‏ عَلَى مُوَالاَتِهِمْ، وَانْصُرْهُمْ وَأَعِنْهُمْ وَصَبِّرْهُمْ عَلَى الأذَى فِي جَنْبِكَ، وَاجْعَلْ لَهُمْ أَيَّاماً مَشْهُوداً وَأَيَّاماً مَعْلُومَةً، كَما ضَمِنْتَ لِأَوْلِياءِكَ فِي ‏كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ، فَإِنَّكَ قُلْتَ: «وَعَدَ اللهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ‏لِيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ ‏دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً»(1) .

أَللَّهُمَّ أَعْلِ كَلِمَتَهُمْ يَا لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، يَا لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، يَا لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ، فَإِنِّي عَبْدُكَ الْخائِفُ مِنْكَ وَالرَّاجِعُ ‏إِلَيْكَ، وَالسَّائِلُ لَدَيْكَ وَالْمُتَوَكِّلُ عَلَيْكَ، وَاللاَّجِئُ  بِفِنَاءِكَ، فَتَقَبَّلْ دُعَائِي ‏وَاسْمَعْ نَجْوَايَ، وَاجْعَلْنِي مِمَّنْ رَضِيتَ عَمَلَهُ وَهَدَيْتَهُ، وَقَبِلْتَ نُسُكَهُ‏ وَانْتَجَبْتَهُ، بِرَحْمَتِكَ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْوَهَّابُ.

أَسْئَلُكَ يَا اَلله بِلاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ أَلا تُفَرِّقَ بَيْنِي وَبَيْنَ مُحَمَّدٍ وَالْأَئِمَّةِ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ، وَاجْعَلْنِي مِنْ شِيعَةِ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ - وتذكرهم واحداً واحداً بأسمائهم إلى القائم ‏عليه السلام - و آن‌ها را یکی یکی به نام مبارکشان تا امام قائم علیه السلام ذکر کن - وَأَدْخِلْنِي فِيما أَدْخَلْتَهُمْ فِيهِ‏ وَأَخْرِجْنِي مِمَّا أَخْرَجْتَهُمْ مِنْهُ.

خداوندا امت با امامان مخالفت کردند و به کلمه «توحید» کفر ورزیدند و بر گمراهی و کفر و پستی  و جهالت و کوری ایستادگی نمودند و کتابی را که به شناخت آن امر فرمودی و وصیی که به اطاعت او دستور دادی رها کردند، پس حق را میراندند و از عدل روی گرداندند، و امت را از راه حق منحرف ساختند و با سنت مخالفت کردند و کتاب را تبدیل و احزاب را مالک شدند و به حق هنگامی که ایشان را آمد کفر ورزیدند و به باطل چنگ زدند و حق را ضایع نموده و خلق تو را گمراه ساختند، و به قتل رساندند فرزندان پیامبرت و بهترین بندگانت و برگزیدگانت و حاملان عرشت و خازنان سرّت را و کسانی را که حاکمان در آسمان ‌ها و زمینت قرار دادی.

خداوندا قدم‌های  آنان را متزلزل ساز و خانه ‌هایشان را ویران گردان و سلاح آنان و دست ‌هایشان را بازبدار و اختلاف در میان آنان بینداز، فریب و نیرنگ آنان را سست و ناتوان ساز، و آن ‌ها را با شمشیر قاطع و سنگ هلاک کننده ‌ات بزن، بلای فراوان بر سر آن‌ ها بریز و آن‌ها را هدف بلا قرار بده و آنان را عذاب کن عذاب سخت دردناکی، و گرفتار گرانی و قحطی گردان که دشمنانت را گرفتار آن نمودی، و اینان را هلاک فرما به آن چه آنان را هلاک نمودی، و مجازات کن مانند مجازاتی که شهرها و آبادی‌ های  ظالم را نمودی که مجازات آن‌ها دردناک و شدید بوده است.
خداوندا راه‌ های  تو بی رهروان و احکام تو تعطیل و خاندان پیامبران متحیر و سرگردان در روی زمین گردیده ‌اند.
خداوندا حق را بالا ببر و خلق را نجات بده و بر ما منّت بگذار با رهایی ساختن ما و به ‌ایمان ما را هدایت فرما، و در فرج و گشایش کار ما به وسیله آن امام قیام کننده تعجیل فرما، و او را برای ما یار و مددکار و ما را برای او یاور قرار بده.
خداوندا هر کسی که کشتن اهل بیت پیامبرت را عید قرار داد و در آن اظهار سرور و شادمانی نمود هلاک فرما و آخر آنان را به  آنچه اوّل آنان را مؤاخذه کردی مؤاخذه کن.
خداوندا بلا و عذاب و شکنجه را بر ستمگران از اولین و آخرین آنان و بر ستمگران نسبت به اهل بیت پیامبرت ـ که درود خدا بر او و خاندانش باد ـ مضاعف گردان و بر ننگ و نفرین آن ‌ها بیفزا و پیروان آنان و پیشوای آنان و همه جمع آنان را نابود نما. خداوندا بر عترت طاهره از شجرۀ طیّبه مبارکه که آن‌هارا ضایع نمودند و خوار گردانیده و به قتل رساندند ترحّم فرما و رحمت فرست. خداوندا کلمۀ آنان و سخن آنان را بالا ببر و حجّت شان را پیروز گردان، قلوب آنان را ثابت و قلوب شیعیان آنان را بر دوستی و ولایت آنان استوار گردان. آنان را یاری نما و مدد رسان و بر اذیت و آزار در راه تو صابر و شکیبا قرار بده، ؟ برای آنان ایّام مشهود و ایّام معلوم قرار بده همان طور که برای اولیائت در کتاب نازل شده ات ضمانت نمودی، همانا تو فرمودی: «خداوند نسبت به کسانی که ‌ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند وعده فرموده است که آنان را در روی زمین خلافت بخشد همان طور که پیشینیان را خلافت بخشید و دین و آیین را که برای ایشان پسندیده توانایی دهد و بعد از ترس آن‌ها را از امنیّت برخوردار سازد».
خداوندا کلمۀ آنان را بالا ببر ای آنکه معبود شایسته‌ای جز تو نیست، ای آنکه معبود شایسته‌ای جز تو نیست، ای آنکه معبود شایسته‌ای جز تو نیست. ای مهربان ترین مهربانان، ای زنده، ای قائم به ذات، همانا من بنده ات هستم که از تو ترسانم و به سوی تو بازگشت کننده ‌ام و در پیشگاهت سائلم و بر تو توکّل کننده‌ ام و به ساحت قدس تو پناهنده گشته ‌ام، پس دعای مرا بپذیر، و راز و نیازم را بشنو، و مرا از کسانی قرار بده که عمل او را پسندیده ‌ای و او را هدایت نموده ای، و عبادت او را قبول کرده ‌ای و او را برگزیده ای، به رحمتت که تو عزیز و بخشنده ‌ای از تو درخواست می‌کنم ای خدا به اینکه معبود شایسته ‌ای جز تو نیست که میان من وحضرت محمّد و ائمّه طاهرین ـ درود خدا بر همۀ آنان باد ـ جدایی نیندازی و مرا از شیعیان محمّد و آل محمّد علیهم السلام قرار دهی -  و وارد کن مرا در آنچه آنان را در آن وارد نمودی، و خارج کن مرا از آنچه آنان را از آن خارج فرمودی.

سپس دو گونه ات را بر زمین خاک آلود کن و بگو:

 يا مَنْ يَحْكُمُ بِمَا يَشَاءُ وَيَعْمَلُ ما يُرِيدُ، أَنْتَ حَكَمْتَ فِي أَهْلِ بَيْتِ ‏مُحَمَّدٍ مَا حَكَمْتَ، فَلَكَ الْحَمْدُ مَحْمُوداً مَشْكُوراً، وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ ‏وَفَرَجَنَا بِهِمْ، فَإِنَّكَ ضَمِنْتَ إِعْزَازَهُمْ بَعْدَ الذِّلَّةِ، وَتَكْثِيرَهُمْ بَعْدَ الْقِلَّةِ، وَإظْهارَهُمْ بَعْدَ الْخُمُولِ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

أَسْئَلُكَ يَا إِلَهِي وَسَيِّدِي بِجُودِكَ وَكَرَمِكَ أَنْ تُبَلِّغَنِي أَمَلِي وَتَشْكُرَ قَلِيلَ عَمَلِي، وَأَنْ تَزِيدَ فِي أَيَّامِي، وَتُبَلِّغَنِي ذَلِكَ الْمَشْهَدَ، وَتَجْعَلَنِي مِنَ ‏الَّذِينَ دُعِيَ فَأَجابَ إِلَى طَاعَتِهِمْ وَمُوَالاَتِهِمْ، وَأَرِنِي ذَلِكَ قَرِيباً سَرِيعاً إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ.

ای کسی که به آنچه بخواهد حکم می‌کند و آنچه را اراده کند انجام می‌دهد، تو حکم کردی در مورد اهل بیت حضرت محمّد صلّی الله علیه وآله به آنچه حکم کردی، پس حمد و سپاس سزاوار تو است در حالی که ستایش شده و سپاس گزاری شده ‌ای، در فرج آنان و در فرج ما به وسیله آنان تعجیل فرما که تو عزّت آنان را بعد از ذلّت و زیادی جمعیّت آنان را بعد از کمی و آشکار شدن آنان را بعد از گمنامی ضمانت کرده ‌ای ای مهربان ترین مهربانان. از تو می‌ خواهم ای معبود من و سرور من به جود و کرمت که مرا به آرزو برسانی و عمل اندک مرا پاداش دهی و در ایام من بیفزایی و به آن حرم مطهر و شهادتگاه برسانی و از کسانی قرار دهی که فراخوانده شد و به اطاعت آنان و دوستی و پیروی آنان دعوت را لبیک گفت، و آن را به من هر چه نزدیک تر و سریع تر بنمایان که تو بر هر چیز قادر و توانایی.

و آنگاه سرت را به سوی آسمان بالا ببر، که آن از حج و عمره برتر است و بدان که خداوند به هر کس که این نماز را در آن روز بخواند ده خصلت عطا می‌ فرماید از آن ده خصلت این است که او را از مرگ بد و ناگوار حفظ می‌کند و دشمن را بر او یاری نمی ‌دهد تا از دنیا رود و او را از ناپسندها و ناخوش آیندها و فقر حفظ می‌ کند و او را از جنون و جذام ایمنی می ‌بخشد و به فرزندان او را تا چهل نسل این ایمنی را عنایت می‌کند و برای شیطان و اولیاء شیطان بر او راهی را قرار نمی‌ دهد. یعنی راه شیطان را بر او می‌بندد.

راوی می‌ گوید: عرض کردم: حمد و سپاس خدای را که بر من به معرفت شما و معرفت حق شما و ادای آنچه برای شما واجب نموده منّت نهاد به رحمت و لطفش، و او بس است مرا و خوب پشتیبانی است.(2)

---

(1) النور: 55.

(2) اقبال الأعمال: ص 42.