نكته ‏هاى مهمّ روايت

    در اين روايت ، نكته‏ هاى شايان توجّهى وجود دارد كه از آينده‏ اى بسيار درخشان و جهانى سرشار از علم و دانش ، حكايت مى‏ كند . اكنون توجّه شما را به بعضى از نكته‏ ها جلب مى‏ نماييم :

    1 - در كلام امام صادق عليه السلام كه مى‏ فرمايد : «فبثّها في النّاس» ، دليل بر يك مطلب بسيار مهمّ است و آن فراگير شدن ، عمومى بودن و منتشر شدن علم در ميان همۀ افراد جامعه است (به دليل الف و لام در كلمۀ النّاس) . بنابراين در آن زمان همۀ مردم به ارتقاء علمى و فرهنگى راه مى‏ يابند و علم و دانش مخصوص عدّه ‏اى خاصّ و اندك از مردم جامعه نيست. پس در آن عصر درخشان همۀ مردمان جهان از نعمت علم و دانش بهره‏مند خواهند بود .

    2 - قبل از قيام حضرت بقيّة اللَّه الأعظم ارواحنا فداه علم و دانش در ميان همۀ مردم جامعه وجود ندارد بلكه اختصاص به گروهى اندك دارد و آنان نيز به همۀ علوم راه نمى‏ يابند بلكه به برخى از علوم راه مى‏ يابند .

    3 - علم و دانش در عصر تكامل نه همچون علم و دانش در اين زمان است ؛ زيرا علم و دانش در آن زمان ، بسيار گسترده و توسعه‏ يافته است . در آن زمان افراد جامعه از انواع علم و دانش برخوردار خواهند بود .

    كلمۀ «العلم» به دليل «الف و لام» آن يعنى جنس علم و مجموعه آنچه  كه دانش شمرده مى‏ شود ، مجموعۀ همۀ آن‏ها در گذشته و حال تا قبل از قيام و پس از ظهور، بيست و هفت حرف است .

    از عصر پيامبران تا پايان عصر غيبت هر چه دانشِ بشر پيشرفت كند ، به دو حرف از آن راه مى ‏يابد و در عصر ظهور بيست و پنج حرف ديگر علوم به آن ضميمه مى‏ شود(167) و يك فرهنگ عظيم و تكامل يافته و بسيار درخشان در ميان همۀ افراد جامعه به وجود مى‏ آيد .

    آنچه در زمان پيامبران مرسل و تا زمان امام صادق عليه السلام و تا قبل از قيام امام عصر ارواحنا فداه بوده و خواهد بود دو حرف از علم است .

    با توجّه به همۀ پيشرفتى كه علم از زمان پيامبران مرسل و تا زمان امام صادق عليه السلام نمود و با توجّه به همۀ علومى كه امام صادق عليه السلام در صنعت و شيمى و غير آن ، آن را براى جابر و ديگران از اصحاب خاصّ خود بيان كردند و آنچه پس از آن حضرت تا قيام امام زمان ارواحنا فداه پيشرفت نموده ، امام صادق عليه السلام همه را دو حرف مى ‏دانند . اين نكته وقتى جلوه خواهد كرد كه از علومى كه امام صادق عليه السلام ظاهر نموده ‏اند و هنوز مورد تعجّب دانشمندان است ، اطّلاع داشته باشيم .

    4 - در آن روزگار، مردم درك خواهند نمود كه علم يعنى چه؟ و دانشمندان چه كسانى هستند ؟ زيرا علم و دانش در آن زمان از آبشخور وحى سرچشمه مى‏ گيرد و با عنايت حضرت بقيّة اللَّه الأعظم ارواحنا فداه به مردم ارائه مى‏ شود .

    در آن زمان علم و دانشِ واقعى و صحيح در ميان مردم منتشر مى‏ شود ، نه علوم بى ‏پايه‏ اى كه بر اساس فرضيّه و تئورى به خورد دانش‏ آموزان داده مى‏ شود .

    5 - در آن زمان از علم دروغين خبرى نيست و از فريبكارى دانشمندان، ملّت‏ها به گمراهى كشيده نمى ‏شوند . در آن زمان علم و دانش وسيلۀ راهنمايى مردم است و كسى همچون «ارشميدس» نمى‏ تواند هزار و ششصد سال مردم را  گمراه كند .

    در آن زمان از كتاب‏هاى كلاسيكِ وقت‏گير كه استعمارگران براى كشورهاى ضعيف برنامه‏ ريزى كرده ‏اند ، و از علم‏هاى ديكته ‏شده و دانش‏هاى دستور داده ‏شده خبرى نيست ، از نمره‏ هاى دلارى و از مدارك سفارشى اثرى وجود ندارد .

    در آن زمان همۀ مردمان جهان دانشمندند و همۀ دانشمندان واقعاً داراى علم و دانش و فرهنگِ پيشرفته هستند نه آن كه با مدارك غير واقعى در زمرۀ دانشمندان به حساب آيند .

    6 - مجموعۀ همۀ علوم تكامل يافته و در ميان مردم منتشر مى‏ شود . يعنى هر رشته از رشته ‏هاى علم در مرحلۀ بالا و نهايى خود در ميان جامعه رواج مى ‏يابد و مردم از آن بهره مى‏ برند .

    همان گونه كه در عصر درخشان ظهور ، جامعه از نظر اقتصادى ، كشاورزى ، امنيّتى و... پيشرفته است و مردم از نعمت وجود آن‏ها كاملاً برخوردار مى ‏باشند ، از نظر علم و دانش نيز كاملاً بهره‏مند شده و احساس كمبودِ علمى براى آنان وجود ندارد.

----------------------------------

167) اگر ما به ظاهر روايت عمل كنيم پيشرفت علم در آن حدّ خواهد بود كه گفتيم ولى اگر روايت را توجيه كنيم ، مجموعۀ علم و دانش تا پايان عصر غيبت ، قابل مقايسه با علم و دانش در عصر ظهور نيست .