داراى همّت عالى باشيد

   اگر مى‏ خواهيد به اهداف عالى خود دست يابيد و در فضاى وسيع معنويّت ‏پرواز كنيد، بايد با همّت مردانه به پا خواسته و در فضاى عالم معنى سير كنيد. همان‏گونه كه پرندگان با بالهاى خود به پرواز مى ‏آيند؛ مردان بزرگ نيز با نيروى همّت واراده به سوى آسمان نورانىِ عالمِ معنى، پرواز مى نمايند و از جهان مادّيت جدا مى‏ شوند.

   بزرگان اين واقعيّت را در مثالى كوتاه و پرمعنى، اين گونه بيان كرده ‏اند:

اَلْمَرْءُ يَطيرُ بِهِمَّتِهِ.(2)

مرد به وسيله همّتِ خود، پرواز مى‏ كند.

   هر قدر همّتِ انسان بلندتر باشد، در فضاى معنوى اوج بيشترى مى‏ گيرد، ودر صورتى كه از همّت عالى برخوردار نباشد؛ نمى‏ تواند آن گونه كه بايد، به‏ پرواز درآيد.

   بنابراين اگر انسان هدفى بزرگ و ارجمند داشته باشد؛ ولى براى رسيدن به ‏آن هدف، همّت نداشته باشد و بسوى آن گام برندارد، به هدف خود نائل ‏نمى‏ شود.

   انسانى ارزشمند و پرارج است كه گذشته از هدف عالى، اراده ‏اى قوى و همّتى ‏مردانه داشته باشد.

   بزرگان اولياء اللَّه در راه رسيدن به مقامات عاليه از اراده ‏اى قوى و همّتى ‏بلند برخوردار بوده ‏اند و هميشه در مسير معنوى خود استقامت ورزيده و از ضعف و سستى پرهيز نموده ‏اند. هدف عالى، مقصد بزرگ و همّت مردانه ازصفات بارز آنان بوده است.

همّت بلند دار كه مردان روزگار

از همّت بلند به‏ جايى رسيده‏ اند

   ارزش مردان بزرگ كه با همّتى بلند بسوى اهداف عالى روان شده‏ اند، به‏ قدر همّت آنان است.

حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى‏ فرمايند:

قَدْرُ الرَّجُلِ عَلى قَدْرِ هِمَّتِهِ.(3)

ارزش هر مردى، به اندازه همّت اوست.

   زيرا همّت بلند، ارزش فراوان براى انسان به ارمغان مى ‏آورد. بزرگان ما كه ‏صاحبان اسرار اهل بيت عصمت‏ عليهم السلام بوده و در راه رضاى آنان جانفشانى ‏مى‏ نمودند، اگر از همّت بلند برخوردار نبودند؛ چگونه مى‏ توانستند به مقامات عالى‏ دست يافته و از سرچشمه ظلال معنوى اهل بيت عليهم السلام سيراب شوند؟!

   ظرفيّت اين گونه افراد بطورى است كه الطاف اهل بيت ‏عليهم السلام به آنان، هيچ‏گونه خودبينى و تكبّر در آنان ايجاد نمى ‏كند. زيرا به هر مقامى راه يابند؛ همّتِ‏ عناياتِ بيشتر را در سر مى ‏پرورانند.

   ولى كسى كه از ديدن يك خواب يا از اتّفاق يك سير معنوى يا گرفتن يك‏ حاجت مادّى از امامان‏ عليهم السلام به خود مى ‏بالد! آيا از همّتى بلند برخوردار است؟ يا كسى كه از شنيدن يك خواب يا از اتفاق يك سير معنوى يا گرفتن يك ‏حاجت مادّى تعجّب كرده و به انكار آن مى ‏پردازد! آيا از همّت عالى بهره ‏اى ‏دارد؟!

   شكّى نيست كه هيچ كدام از همّت بلند برخوردار نيستند و با انجام اين‏گونه اعمال فضيلت خود را از دست مى‏ دهند.

   حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى‏ فرمايند:

مَنْ صَغُرَتْ هِمَّتُهُ بَطَلَتْ فَضيلَتُهُ.(4)

هر كه همّت او اندك باشد فضيلت او از دست می ‏رود.

---

2) بحار الأنوار: 380/18.

3) شرح غرر الحكم: 500/4، بحار الأنوار: 14/78.

4) شرح غرر الحكم: 210/5.