(2)

دعاى ايّام غيبت كه حضرت امام رضا عليه السلام

به خواندن آن دستور داده ‏اند

سيّد بزرگوار رضى الدين علىّ بن طاووس در كتاب «جمال الاُسبوع» گويد:

سابقاً در ضمن كارهاى عبادى روز و شب، اهتمام بزرگان دين و پيشوايان راستين ‏را در زمان ‏هاى گذشته درباره دعا كردن براى حضرت مهدى ارواحنا فداه بيان داشتيم وآن به گونه ‏اى بود كه ما را آگاه مى‏ كرد مسأله دعا نمودن براى حضرت مهدى ارواحنا فداه ‏از امور مهمّ و مورد توجّه مسلمانان و مؤمنان بوده است.

   در تعقيب نماز ظهر دعاى امام صادق حضرت جعفر بن محمّد عليهما السلام را براى‏ حضرت مهدى ارواحنا فداه روايت كرديم كه از آن استفاده مى ‏شد، آن حضرت در مورد دعا كردن براى حضرت مهدى ارواحنا فداه بيش از دعا كردن براى خودش اهميّت‏ مى‏ داد.

   و در تعقيب نماز عصر فصل نيكويى را از دعاى امام كاظم‏ عليه السلام براى حضرت ‏مهدى ارواحنا فداه ذكر كرديم و اهميّت دادن آن حضرت را در مورد دعا براى حضرت ‏مهدى ارواحنا فداه - كه پيش از دعا براى خودش بود - بيان داشتيم، و كسى كه موقعيّت ‏اين دو امام و جايگاه والاى ايشان را در اسلام شناخته باشد، برايش روشن است كه ‏بايد به ايشان اقتدا كند، و به زودى يادآور مى‏ شويم دستور حضرت امام رضا عليه السلام و غير ايشان را به دعا كردن براى حضرت مهدى ارواحنا فداه و دعايى را كه ايشان در مورد فرزندش حضرت مهدى ارواحنا فداه سفارش مى‏ كرد.

   جدّم ابوجعفر شيخ طوسى ‏رحمه الله با طرق مختلف از يونس بن عبدالرحمان روايت‏ كرده است كه گفت: حضرت علىّ بن موسى الرضا عليه السلام هميشه و مدام دستور مى ‏داد كه ‏مردم براى حضرت مهدى ارواحنا فداه اين‏گونه دعا كنند:

   أَللَّهُمَّ ادْفَعْ عَنْ وَلِيِّكَ وَخَليفَتِكَ، وَحُجَّتِكَ عَلى خَلْقِكَ، وَلِسانِكَ‏ الْمُعَبِّرِ عَنْكَ بِإِذْنِكَ، اَلنَّاطِقِ بِحِكْمَتِكَ، وَعَيْنِكَ النَّاظِرَةِ عَلى بَرِيَّتِكَ، وَشاهِدِكَ عَلى خَلْقِكَ، اَلْجَحْجاحِ الْمُجاهِدِ، اَلْعآئِذِ بِكَ عِنْدَكَ. وَأَعِذْهُ مِنْ شَرِّ جَميعِ ما خَلَقْتَ وَبَرَأْتَ، وَأَنْشَأْتَ وَصَوَّرْتَ، وَاحْفَظْهُ ‏مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ، وَعَنْ يَمينِهِ وَعَنْ شِمالِهِ، وَمِنْ فَوْقِهِ وَمِنْ ‏تَحْتِهِ بِحِفْظِكَ الَّذي لايَضيعُ مَنْ حَفِظْتَهُ بِهِ، وَاحْفَظْ فيهِ رَسُولَكَ وَابآءَهُ، أَئِمَّتَكَ وَدَعآئِمَ دينِكَ. وَاجْعَلْهُ في وَديعَتِكَ الَّتي لاتَضيعُ، وَفي جِوارِكَ الَّذي لايُخْفَرُ، وَفي ‏مَنْعِكَ وَعِزِّكَ الَّذي لايُقْهَرُ، وَامِنْهُ بِأَمانِكَ الْوَثيقِ، اَلَّذي لايُخْذَلُ مَنْ امَنْتَهُ بِهِ، وَاجْعَلْهُ في كَنَفِكَ الَّذي لايُرامُ مَنْ كانَ فيهِ، وَأَيِّدْهُ بِنَصْرِكَ ‏الْعَزيزِ، وَأَيِّدْهُ بِجُنْدِكَ الْغالِبِ، وَقَوِّهِ بِقُوَّتِكَ، وَأَرْدِفْهُ بِمَلآئِكَتِكَ، وَوالِ‏ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَأَلْبِسْهُ دِرْعَكَ الْحَصينَةَ، وَحُفَّهُ بِالْمَلآئِكَةِ حَفّاً. أَللَّهُمَّ وَبَلِّغْهُ أَفْضَلَ ما بَلَّغْتَ الْقآئِمينَ بِقِسْطِكَ مِنْ أَتْباعِ النَّبِيّينَ.  أَللَّهُمَّ اشْعَبْ بِهِ الصَّدْعَ، وَارْتُقْ بِهِ الْفَتْقَ، وَأَمِتْ بِهِ الْجَوْرَ، وَأَظْهِرْ بِهِ ‏الْعَدْلَ، وَزَيِّنْ بِطُولِ بَقآئِهِ الْأَرْضَ، وَأَيِّدْهُ بِالنَّصْرِ، وَانْصُرْهُ بِالرُّعْبِ، وَقَوِّ ناصِريهِ، وَاخْذُلْ خاذِليهِ، وَدَمْدِمْ عَلى مَنْ نَصَبَ لَهُ، وَدَمِّرْ مَنْ غَشَّهُ.  وَاقْتُلْ بِهِ جَبابِرَةَ الْكُفْرِ، وَعُمُدَهُ وَدَعآئِمَهُ، وَاقْصِمْ بِهِ رُؤُوسَ الضَّلالَةِ وَشارِعَةَ الْبِدَعِ، وَمُميتَةَ السُّنَّةِ، وَمُقَوِّيَةَ الْباطِلِ، وَذَلِّلْ بِهِ الْجَبَّارينَ، وَأَبِرْ بِهِ الْكافِرينَ وَجَميعَ الْمُلْحِدينَ، في مَشارِقِ الْأَرْضِ وَمَغارِبِها، وَبَرِّها وَبَحْرِها، وَسَهْلِها وَجَبَلِها، حَتَّى لاتَدَعَ مِنْهُمْ دَيَّاراً، وَلاتُبْقِيَ لَهُمْا ثاراً. أَللَّهُمَّ طَهِّرْ مِنْهُمْ بِلادَكَ، وَاشْفِ مِنْهُمْ عِبادَكَ، وَأَعِزَّ بِهِ الْمُؤْمِنينَ، وَأَحْيِ بِهِ سُنَنَ الْمُرْسَلينَ، وَدارِسَ حِكْمَةِ النَّبِيّينَ، وَجَدِّدْ بِهِ مَا امْتَحى مِنْ دينِكَ، وَبُدِّلَ مِنْ حُكْمِكَ، حَتَّى تُعيدَ دينَكَ بِهِ، وَعَلى يَدَيْهِ غَضّاً مَحْضاً صَحيحاً، لا عِوَجَ فيهِ، وَلا بِدْعَةَ مَعَهُ، وَحَتَّى تُنيرَ بِعَدْلِهِ ظُلَمَ‏ الْجَوْرِ، وَتُطْفِئَ بِهِ نيرانَ الْكُفْرِ، وَتُوضِحَ بِهِ مَعاقِدَ الْحَقِّ وَمَجْهُولَ ‏الْعَدْلِ. فَإِنَّهُ عَبْدُكَ الَّذِي اسْتَخْلَصْتَهُ  لِنَفْسِكَ، وَاصْطَفَيْتَهُ مِنْ خَلْقِكَ، وَاصْطَفَيْتَهُ عَلى عِبادِكَ، وَائْتَمَنْتَهُ عَلى غَيْبِكَ، وَعَصَمْتَهُ مِنَ الذُّنُوبِ، وَبَرَّأْتَهُ مِنَ الْعُيُوبِ، وَطَهَّرْتَهُ مِنَ الرِّجْسِ، وَسَلَّمْتَهُ مِنَ الدَّنَسِ. أَللَّهُمَّ فَإِنَّا نَشْهَدُ لَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ، وَيَوْمَ حُلُولِ الطَّامَّةِ، أَنَّهُ لَمْ يُذْنِبْ ‏ذَنْباً وَلا أَتى حَوْباً، وَلَمْ يَرْتَكِبْ مَعْصِيَةً، وَلَمْ يُضَيِّعْ لَكَ طاعَةً، وَلَمْ ‏يَهْتِكْ لَكَ حُرْمَةً، وَلَمْ يُبَدِّلْ لَكَ فَريضَةً، وَلَمْ يُغَيِّرْ لَكَ شَريعَةً، وَأَنَّهُ ‏الْهادِى الْمَهْدِيُّ الطَّاهِرُ التَّقِيُّ النَّقِيُّ الرَّضِيُّ الزَّكِيُّ.  أَللَّهُمَّ أَعْطِهِ في نَفْسِهِ وَأَهْلِهِ، وَوُلْدِهِ وَذُرِّيَّتِهِ، وَاُمَّتِهِ وَجَميعِ رَعِيَّتِهِ،ما تُقِرُّ بِهِ عَيْنَهُ، وَتَسُرُّ بِهِ نَفْسَهُ، وَتَجْمَعُ لَهُ مُلْكَ الْمُمْلَكاتِ كُلِّها، قَريبِها وَبَعيدِها، وَعَزيزِها وَذَليلِها، حَتَّى يَجْرِيَ حُكْمُهُ عَلى كُلِّ حُكْمٍ، وَيَغْلِبَ ‏بِحَقِّهِ كُلَّ باطِلٍ. أَللَّهُمَّ اسْلُكْ بِنا عَلى يَدَيْهِ مِنْهاجَ الْهُدى، وَالْمَحَجَّةَ الْعُظْمى، وَالطَّريقَةَ الْوُسْطى، اَلَّتي يَرْجِعُ إِلَيْهَا الْغالي، وَيَلْحَقُ بِهَا التَّالي، وَقَوِّنا عَلى طاعَتِهِ، وَثَبِّتْنا عَلى مُشايَعَتِهِ، وَامْنُنْ عَلَيْنا بِمُتابَعَتِهِ، وَاجْعَلْنا في ‏حِزْبِهِ الْقَوَّامينَ بِأَمْرِهِ، اَلصَّابِرينَ مَعَهُ، اَلطَّالِبينَ رِضاكَ بِمُناصَحَتِهِ، حَتَّى تَحْشُرَنا يَوْمَ الْقِيامَةِ في أَنْصارِهِ وَأَعْوانِهِ وَمُقَوِّيَةِ سُلْطانِهِ. أَللَّهُمَّ وَاجْعَلْ ذلِكَ لَنا خالِصاً مِنْ كُلِّ شَكٍّ وَشُبْهَةٍ وَرِيآءٍ وَسُمْعَةٍ، حَتَّى‏ لانَعْتَمِدَ بِهِ غَيْرَكَ، وَلانَطْلُبَ بِهِ إِلّا وَجْهَكَ، وَحَتَّى تُحِلَّنا مَحَلَّهُ، وَتَجْعَلَنا فِي الْجَنَّةِ مَعَهُ، وَأَعِذْنا مِنَ السَّامَةِ وَالْكَسَلِ وَالْفَتْرَةِ، وَاجْعَلْنا مِمَّنْ‏ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدينِكَ، وَتُعِزُّ بِهِ نَصْرَ وَلِيِّكَ، وَلاتَسْتَبْدِلْ بِنا غَيْرَنا، فَإِنّ ‏اسْتِبْدالَكَ بِنا غَيْرَنا عَلَيْكَ يَسيرٌ، وَهُوَ عَلَيْنا عَسيرٌ.

   أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى وُلاةِ عَهْدِهِ، وَالْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ، وَبَلِّغْهُمْ امالَهُمْ، وَزِدْ في اجالِهِمْ، وَأَعِزَّ نَصْرَهُمْ، وَتَمِّمْ لَهُمْ ما أَسْنَدْتَ إِلَيْهِمْ في أَمْرِكَ لَهُمْ، وَثَبِّتْ دَعآئِمَهُمْ، وَاجْعَلْنا لَهُمْ أَعْواناً، وَعَلى دينِكَ أَنْصاراً.

   فَإِنَّهُمْ مَعادِنُ كَلِماتِكَ، وَأَرْكانُ تَوْحيدِكَ، وَدَعآئِمُ دينِكَ، وَوُلاةُ أَمْرِكَ، وَخالِصَتُكَ مِنْ عِبادِكَ، وَصَفْوَتُكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَأَوْلِيآئُكَ وَسَلآئِلُ‏ أَوْلِيآئِكَ، وَصَفْوَةُ أَوْلادِ رُسُلِكَ، وَالسَّلامُ عَلَيْهِمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ.(2)

خداوندا؛ از ولىّ خود و جانشين خويش، و حجّتت بر آفريدگانت، و زبان گويايت‏ كه از تو حكايت مى كند، و به حكمت تو گويا است، و چشم بينايت كه نظاره‏ گر ‏بندگان تو است، و گواه تو بر مخلوقاتت، آن بزرگمرد مجاهد كه پناه ‏آورنده به تو است دفاع كن، و او را از شرّ آنچه آفريده ‏اى و پديد آورده ‏اى، و ايجاد كرده ‏اى و صورت بخشيده ‏اى پناه بده، و او را از پيش روى و پشت سر، و از طرف راست و از طرف ‏چپ، و از بالا و پائين محافظت فرما؛ به حفظ و حراستى كه هر كس را به آن حفظ كنى ضايع و تباه نگردد، و در سايه آن پيامبرت و پدران او را كه پيشوايان مردم از طرف تو هستند و اركان دينت مى ‏باشند حفظ كن و نگهدار. و او را در امانت و سپرده خودت كه ضايع نمى ‏شود، و در سايه و جوارت كه مورد تعرّض قرار نگيرد، و در حمايت و عزّت خويش كه هرگز مقهور و مغلوب نشود قرار ده، و او را به امان مورد اطمينان خود ايمن بدار كه هر كس را به آن ايمن دارى هرگز سركوب نشود، و او را در كنف عنايت خود قرار بده كه هر كس در آن قرار گرفت مورد تجاوز واقع‏ نشود، و او را به نصرت قوى و نيرومندت يارى كن، و به لشكر پيروزمندت تأييد نما، و به نيروى خويش نيرومند فرما، و فرشتگانت را با او همراه ساز، و دوست بدار هر كسى كه او را دوست دارد، و دشمن بدار هر كسى  كه با او دشمنى كند، و به او زره محكم خود را بپوشان، و گرداگرد او را با فرشتگان احاطه كن. خداوندا؛ و او را برسان به مقامى برتر از آنچه برپادارندگان عدالت از پيروان پيامبران را رسانده ‏اى. خداوندا؛ پراكندگى امور ما را به وسيله او اصلاح كن، و گسستگى ما را به وسيله او به پيوستگى تبديل كن، و ظلم و ستم را به وسيله او بميران، و عدل و داد را به وسيله او آشكار ساز، و زمين را با طولانى ماندن او زينت بده، و او را با ياريت تأييد كن، و به وسيله رعب (بر دل‏ها) او را پيروز نما، و يارانش را نيرومند فرما، و آن‏ها را كه دست از يارى او برداشتند خوار گردان، و هر كس آشكارا با او دشمنى مى‏كند يا به جنگ برخاسته هلاك كن، و هر كس خدعه و خيانت مى ‏كند نابود گردان، و به وسيله او زورگويان كافر و استوانه‏ ها و اركان آنها را به هلاكت برسان، و به وسيله او سران و رؤساى گمراهى، و بدعت‏گزاران، و از بين‏ برندگان سنّت، و تقويت‏ كنندگان باطل را درهم بشكن، و زورگويان را به وسيله او ذليل كن، و ريشه‏ كن ساز به وسيله او  كافران و تمام ملحدان را در شرق و غرب عالم، و در خشكى و درياى آن، و در كوه و بيابان آن، تا آنكه كسى از آنان را باقى نگذارى، و براى آنان اثرى بجاى نماند.

خداوندا؛ شهرهايت را از وجود آنان پاك گردان، و (سينه) بندگانت را از آنان شفا بخش، و مؤمنان را به واسطه آن حضرت عزيز فرما، و سنّت‏هاى رسولان، و حكمت‏هاى مندرس‏ گشته پيامبران را به وسيله او زنده نما، و آنچه از دين تو محو و نابود گشته، و از حكم و فرمانت دگرگون شده بازسازى فرما؛ تا آنكه دين تو به وسيله او و با دست مباركش دوباره تازه و خرّم و صحيح و بى ‏آلايش اعاده شود؛ به گونه‏ اى كه در آن هيچ كجى نباشد، و بدعتى‏ در آن راه پيدا نكند، و تا آنكه تاريكى‏ هاى ظلم و ستم به نور عدالت او روشن شود، و آتش كفر به وسيله او خاموش گردد، و پيچيدگى‏ هاى حقّ و ناشناخته مانده ‏هاى عدل به وسيله او واضح و آشكار شود؛ زيرا آن حضرت، بنده اى است كه تو او را براى خود خالص گردانيدى، و از ميان آفريدگانت برگزيدى، و بر بندگانت برگزيدى، و بر غيب خويش امين دانستى، و از گناهان او را عصمت دادى و حفظ كردى، و ساحتش را از هر گونه عيبى مبرّا ساختى، و از هر نوع پليدى او را پاك نمودى، و از آلودگى سالم داشتى.

خداوندا؛ ما روز قيامت و روزى كه آن حادثه وحشت‏زاى بزرگ فرا رسد، براى او گواهى مى ‏دهيم كه هرگز گناهى نكرده و خطا و جرمى انجام نداده، و معصيت و نافرمانى مرتكب نشده، و هرگز طاعتى را براى تو از دست نداده، و (با نافرمانى) حرمت تو را هتك نكرده، و فريضه ‏اى از فرايض تو را دگرگون نساخته، و قانونى از قوانينت را تغيير نداده است، و بدون ترديد او هدايت‏گرى هدايت‏ يافته، پاكيزه، باتقوا، پاك‏سرشت، پسنديده‏ و آراسته است. خداوندا؛ عطا كن او را در مورد خودش و خاندانش، و فرزندانش، و ذرّيه‏ اش، و امّتش‏ و همه كسانى كه تحت سرپرستى او هستند؛ آنچه را كه چشم او را به آن روشن نمايى، و جانش را به آن خشنود كنى، و براى او فرمانروائى همه ممالك؛ نزديك و دور آن را، و عزيز و خوارش را فراهم فرما، تا آنكه حكم و فرمان او بر هر حكم و فرمانى جارى گردد، و حقّ او هر باطلى را مغلوب گرداند. خداوندا؛ ما را با دست مبارك او بر راه روشن هدايت، و شاهراه شريعت، و جادّه وسط كه دور از افراط و تفريط است، و تندروها بايد به سوى آن بازگردند، و عقب‏ مانده ‏ها خود را به آن برسانند روان ساز، و ما را بر اطاعت او نيرومند، و بر همراهى او ثابت و استوار گردان، و به پيروى او بر ما منّت گذار، و ما را از حزب او كه به امر و فرمانش قيام كننده ‏اند، (و) در راه او شكيبايند، و با خيرخواهى و دلسوزى نسبت به او رضا و خشنودى تو را طالبند قرار بده، تا آنكه روز قيامت ما را در زمره ياران و مددكاران و تقويت‏ كنندگان سلطنت و حكومت او محشور گردانى. خداوندا؛ همه اينها را كه از تو خواستيم براى ما خالص و پاك از هر شكّ و شبهه قرار بده كه نخواهيم با آن خودنمايى كنيم،  و نخواهيم به گوش ديگران برسد، تا آنجا كه به خاطر آن به غير تو تكيه و اعتماد نداشته و به وسيله آن جز خشنودى تو را طلب نكنيم، و تا آنكه در جايگاه او ما را وارد نمائى، و در بهشت با او قرار دهى، و ما را از خستگى و بى‏ حوصلگى و سستى پناه بده، و از كسانى كه دينت را به وسيله او يارى مى‏ كنى، و نصرت و پيروزى وليّت را تقويت مى‏ نمائى قرار بده، و غير ما را جايگزين ما مگردان، كه اين جايگزينى‏ براى تو ساده و آسان، و بر ما بسى دشوار است. خداوندا؛ درود فرست بر واليان و فرمانداران او، و پيشوايان از فرزندان او، و ايشان را به آرزوهايشان برسان، و بر مدّت عمرشان بيفزا، و پيروزى ايشان را تقويت فرما، و آنچه را به ايشان مربوط ساخته ‏اى در امر و فرمانت براى ايشان كامل گردان، و پايه‏ ها و اساس كار ايشان را ثابت و استوار نما، و ما را مددكار آنان، و ياور دينت قرار بده، كه بدون ترديد ايشان معدن‏هاى كلمات تو، و اركان توحيد تو، و ستون‏هاى دين تو، و كارگزاران و واليان امر تو، و بندگان خالص تو، و برگزيده از ميان آفريدگان تو، و اولياى تو و فرزندان اولياى تو، و برگزيده از ميان فرزندان رسولان توأند، و درود و رحمت و بركات بى ‏پايان الهى بر همه آنان باد.

---

2) جمال الاُسبوع: 307، و در مصباح المتهجّد: 409، المصباح: 726، و البلد الأمين: 122 با تفاوتى اندك، و نيز سيّد رحمه الله آن را در «مصباح الزائر: 457» با اندكى اختلاف روايت كرده است، صحيفه مهديّه (مترجم): 340