(3)

زيارت سوّم وداع

علّامه مجلسى ‏رحمه الله در «بحار الأنوار» فرموده است: هنگامى كه خواستى با هر يك از ائمّه ‏عليهم السلام وداع كنى، بگو:

سَلامُ اللَّهِ وَتَحِيَّاتُهُ وَرَحْمَتُهُ وَبَرَكاتُهُ عَلى خِيَرِةِ اللَّهِ وَأَصْفِيآئِهِ وَأَحِبَّآئِهِ‏ وَحُجَجِهِ وَأَوْلِيآئِهِ مُحَمَّدٍ رَسُولِهِ، وَالِهِ أَميرِ الْمُؤْمِنينَ عَلِيٍّ، اَلْحَسَنِ،اَلْحُسَيْنِ، عَلِيٍّ، مُحَمَّدٍ، جَعْفَرٍ، مُوسى، عَلِيٍّ، مُحَمَّدٍ، عَلِيٍّ، حَسَنٍ، اَلْخَلَفِ الصَّالِحِ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ جَميعَانِ السَّلامُ وَالرَّحْمَةُ.

   اَلسَّلامُ عَلى خالِصَةِ اللَّهِ مِنْ خَلْقِهِ، وَصَفْوَتِهِ مِنْ بَرِيَّتِهِ، وَاُمَنآئِهِ عَلى وَحْيِهِ، وَحُجَجِهِ عَلى عِبادِهِ، وَخُزَّانِهِ عَلى عِلْمِهِ، وَعَلَيْهِمْ مِنَ اللَّهِ دآئِمُ‏ الصَّلَواتِ، وَزاكِى الْبَرَكاتِ، وَنامِى التَّحِيَّاتِ.

   اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ مَوالِيَّ أَئِمَّتي وَقادَتي، وَنِعْمَ الْمَوالي وَالْأَئِمَّةُ وَالْقادَةُ أَنْتُمْ، وَالسَّلامُ عَلَيْكُمْ، وَالسَّلامُ لَكُمْ مِنّي قَليلٌ.

   اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ الِ ياسينَ، سَلاماً كَثيراً طَيِّباً مُبارَكاً مُتَتابِعاً سَرْمَداً، دآئِماً أَبَداً، كَما أَنْتُمْ أَهْلُهُ، مِنّي وَمِنْ والِدَيَّ وَأَهْلي وَوَلَدي، وَإِخْوَتي ‏وَأَخَواتي، وَمِنْ جَميعِ الْمُؤْمِنينَ وَالْمُؤْمِناتِ، اَلْأَحْيآءِ مِنْهُمْ وَالْأَمْواتِ، وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ.

   اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ سَلامَ مُوَدِّعٍ لا سَئِمٍ وَلا قالٍ وَلا مالٍّ، وَرَحْمَةُ اللَّهِ‏ وَبَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَميدٌ مَجيدٌ، غَيْرِ راغِبٍ عَنْكُمْ، وَلامُنْحَرِفٍ عَنْكُمْ، وَلا مُؤْثِرٍ عَلَيْكُمْ، وَلا زاهِدٍ في قُرْبِكُمْ، وَلا أَبْتَغي بِكُمْ ‏بَدَلًا، وَلا عَنْكُمْ حِوَلًا، وَلا أَتَّخِذُ بَيْنَكُمْ سُبُلًا، وَلا أَشْتَري بِكُمْ ثَمَناً.

   لا جَعَلَهُ اللَّهُ اخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِيارَتِكُمْ، وَتَعْظيمِ ذِكْرِكُمْ، وَتَفْخيمِ ‏أَسْمآئِكُمْ، وَإِتْيانِ مَشاهِدِكُمْ وَاثارِكُمْ، وَالصَّلاةِ لَكُمْ، وَالتَّسْليمِ ‏عَلَيْكُمْ، بَلْ جَعَلَهُ اللَّهُ مَثابَةً لَنا، وَأَمْناً في دُنْيانا وَاخِرَتِنا، وَذِكْراً وَنُوراً لِمَعادِنا، وَأَماناً وَإيماناً لِمُنْقَلَبِنا وَمَثْواناً.

   وَجَعَلَنِيَ اللَّهُ مِمَّنِ انْقَلَبَ عَنْ زِيارَتِكُمْ وَذِكْرِكُمْ، وَالصَّلاةِ لَكُمْ، وَالتَّسْليمِ عَلَيْكُمْ، مُفْلِحاً مُنْجِحاً، غانِماً سالِماً مُعافاً غَنِيّاً فآئِزاً بِرِضْوانِ ‏اللَّهِ وَرَحْمَتِهِ، وَفَضْلِهِ وَكِفايَتِهِ، وَنَصْرِهِ وَأَمْنِهِ، وَمَغْفِرَتِهِ وَنُورِهِ، وَهُداهُ‏ وَحِفْظِهِ، وَكَلآءَتِهِ وَتَوْفيقِهِ وَعِصْمَتِهِ.

   وَرَزَقَنِي الْعَوْدَ ثُمَّ الْعَوْدَ أَبَداً ما أَبْقاني رَبّي إِلَيْكُمْ بِنِيَّةٍ وَإيمانٍ وَتَقْوى وَإِخْباتٍ، وَنُورٍ وَإيقانٍ، وَأَرْزاقٍ مِنْ فَضْلِهِ واسِعَةٍ، طَيِّبةٍ دارَّةٍ، هَنيئَةٍ مَريئَةٍ، سَليمَةٍ مِنْ غَيْرِ كَدٍّ، وَلا مَنٍّ مِنْ أَحَدٍ، وَنِعْمَةٍ سابِغَةٍ، وَعافِيَةٍ سالِمَةٍ.

   وَأَوْجَبَ لي مِنَ الْحَياةِ وَالْكَرامَةِ وَالْبَرَكَةِ، وَالصَّلاحِ وَالْإيمانِ، وَالْمَغْفِرَةِ وَالرِّضْوانِ، مِثْلَ ما أَوْجَبَ لِأَوْلِيآئِهِ وَصالِحي عِبادِهِ مِنْ ‏زُوَّارِهِمْ وَوافِديهِمْ، وَمَواليهِمْ وَمُحِبّيهِمْ، وَحِزْبِهِمْ وَشيعَتِهِمْ، اَلْعارِفينَ‏ حَقَّهُمْ، اَلْمُوجِبينَ طاعَتَهُمْ، اَلْمُدْمِنينَ ذِكْرَهُمْ، اَلرَّاغِبينَ في زِيارَتِهِمْ، اَلْمُنْتَظِرينَ أَيَّامَهُمْ، اَلْمُطيعينَ لَهُمْ، اَلْمُتَقَرِّبينَ بِذلِكَ إِلَيْكَ وَإِلَيْهِمْ.

   أَللَّهُمَّ أَنْتَ خَيْرُ مَنْ وَفَدَتْ إِلَيْهِ الرِّجالُ، وَشَدَّتْ إِلَيْهِ الرِّحالُ، وَصَرَفَتْ نَحْوَهُ الْامالُ، وَارْتَجى لِلرَّغآئِبِ وَالْإِفْضالِ.

   وَأَنْتَ يا سَيِّدي أَكْرَمُ مَأْتِيٍّ، وَأَكْرَمُ مَزُورٍ، وَقَدْ جَعَلْتَ لِكُلِّ مُلْتَمِسٍ ‏ما عِنْدَكَ جَزآءً، وَلِكُلِّ راغِبٍ إِلَيْكَ هِبَةً، وَلِكُلِّ مَنْ فَزَعَ إِلَيْكَ رَحْمَةً، وَلِكُلِّ مُتَضَرِّعٍ إِلَيْكَ إِجابَةً، وَلِكُلِّ مُتَوَسِّلٍ إِلَيْكَ عَفْواً.

   وَقَدْ جِئْتُكَ زآئِراً لِقُبُورِ أَحِبَّآئِكَ وَأَوْلِيآئِكَ، وَخِيَرَتِكَ مِنْ عِبادِكَ، وافِداً إِلَيْهِمْ، نازِلًا بِفِنآئِهِمْ، قاصِداً لِحَرَمِهِمْ، راغِباً في شَفاعَتِهِمْ، مُلْتَمِساً ما عِنْدَهُمْ، راجِياً لَهُمْ، مُتَوَسِّلاً إِلَيْكَ بِهِمْ.

   وَحَقٌّ عَلَيْكَ أَلّا تُخَيِّبَ سآئِلَهُمْ وَوافِدَهُمْ، وَالنَّازِلَ بِفِنآئِهِمْ، وَالْمُنيخَ ‏بِساحَتِهِمْ مِنْ حِزْبِهِمْ وَأَشْياعِهِمْ، وَوَقَفْتُ بِهذَا الْمَقامِ الشَّريفِ، رَجآءَ ماعِنْدَكَ لِزُوَّارِهِمْ، وَالْمُطيعينَ لَهُمْ، مِنَ الرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ، وَالْفَضْلِ‏ وَالْإِنْعامِ.

   فَلاتَجْعَلْني مِنْ أَخْيَبِ وَفْدِكَ وَوَفْدِهِمْ، وَأَكْرِمْني بِالْجَنَّةِ، وَمُنَّ عَلَيّ ‏بِالْمَغْفِرَةِ، وَجَمِّلْني بِالْعافِيَةِ، وَأَجِرْني بِالْعِتْقِ مِنَ النَّارِ، وَأَوْسِعْ عَلَيّ ‏رِزْقَكَ الْحَلالِ، وَفَضْلَكَ الْواسِعَ الْجَزيلَ، وَادْرَأْ عَنّي أَبَداً شَرَّ كُلِّ ذي شَرٍّ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ.

   بِأَبي أَنْتُمْ وَاُمّي يا سادَتي، أَتَقَرَّبُ بِكُمْ إِلَى اللَّهِ، وَأَتَوَجَّهُ بِكُمْ إِلَى اللَّهِ، وَأَطْلُبُ بِكُمْ حاجَتي مِنَ اللَّهِ، جَعَلَنِيَ اللَّهُ بِكُمْ وَجيهاً فِي الدُّنْيا وَالْاخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبينَ.

   بِأَبي أَنْتُمْ وَاُمّي وَنَفْسي، تَحَنَّنُوا عَلَيَّ، وَارْحَمُوني، وَاجْعَلُوني مِنْ ‏هَمِّكُمْ، وَاذْكُرُوني عِنْدَ رَبِّكُمْ، وَكُونُوا عِصْمَتي، وَصَيِّرُوني مِنْ‏حِزْبِكُمْ، وَشَرِّفُوني بِشَفاعَتِكُمْ، وَمَكِّنُوني في دَوْلَتِكُمْ، وَاحْشُرُوني ‏في زُمْرَتِكُمْ، وَأَوْرِدُوني حَوْضَكُمْ، وَأَكْرِمُوني بِرِضاكُمْ، وَأَسْعِدُوني ‏بِطاعَتِكُمْ، وَخَصُّوني بِفَضْلِكُمْ، وَاحْفَظُوني مِنْ مَكارِهِ الدُّنْيا وَالْاخِرَةِ، وَشَرِّ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ، وَكُلِّ ذي شَرٍّ بِقُدْرَتِكُمْ.

   فَبِذِمَّةِ اللَّهِ وَذِمَّتِكُمْ، وَجَلالِ اللَّهِ، وَكِبْرِيآءِ اللَّهِ، وَمُلْكِ اللَّهِ، وَسُلْطانِ ‏اللَّهِ، وَعَظَمَةِ اللَّهِ، وَعِزِّ اللَّهِ، وَكَلِماتِهِ الْمُبارَكاتِ، أَمْتَنِعُ وَأَحْتَرِسُ وَأَسْتَجيرُ وَأَسْتَغيثُ وَأَحْتَرِزُ، وَأَهْلي وَوَلَدي وَمالي وَإِخْوانِيَ الْمُؤْمِنينَ ‏أَبَداً فِي الدُّنْيا وَالْاخِرَةِ، مِنْ كُلِّ سُوءٍ، وَبُِكمْ أَرْجُو النَّجاةَ، وَأَطْلُبُ ‏الصَّلاحَ، وَامِلُ النَّجاحَ، وَأَسْتَشْفي مِنْ كُلِّ دآءٍ وَسُقْمٍ، وَإِلَيْكُمْ مَفَرّي مِنْ‏ كُلِّ خَوْفٍ، وَعَلَيْكُمْ مُعَوَّلي عِنْدَ كُلِّ شِدَّةٍ وَرَخآءٍ.

   أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَعَلى الِ مُحَمَّدٍ، كَما أَنْتَ وَهُمْ أَهْلُهُ، وَأَدْخِلْني في كُلِّ خَيْرٍ دَعَوْا إِلَيْهِ، وَدَلُّوا عَلَيْهِ، وَأَمَرُوا بِهِ، وَرَضُوا بِهِ، قَوْلًا وَفِعْلًا، وَنَجِّني بِهِمْ مِنْ كُلِّ مَكْرُوهٍ.

   وَأَخْرِجْني مِنْ كُلِّ سُوءٍ، وَاعْصِمْني مِنْ كُلِّ ما نَهَوْا عَنْهُ وَأَنْكَرُوهُ، وَخَوَّفُوا مِنْهُ وَحَذَّرُوهُ، وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَفَرَجَنا بِهِمْ، وَأَهْلِكْ عَدُوَّهُمْ مِنَ ‏الْإِنْسِ وَالْجِنِّ، وَبَلِّغْ أَرْواحَهُمْ وَأَجْسادَهُمْ أَبَداً مِنِّى السَّلامُ، وَارْدُدْ عَلَيْنا مِنْهُمُ السَّلامُ، وَالسَّلامُ عَلَيْهِمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ.(5)

‏ درود خدا و سلام و رحمت و بركات او بر اختيارشدگان خدا و برگزيدگان و دوستان و حجّت‏ها و اوليائش (حضرت) محمّد رسول او، و آل او امير مؤمنان (حضرت) على، امام حسن، امام حسين، امام سجّاد، امام باقر، امام صادق، امام كاظم، امام رضا، امام جواد، امام هادى، امام حسن عسكرى، و جانشين شايسته‏ اش، كه بر او و بر همه آنان سلام‏ و رحمت خدا باد. سلام بر بنده خالص و گزيده خدا از ميان آفريدگانش، و برگزيده او از ميان موجوداتش، و امينان او بر وحيش، و حجّت‏هاى او بر بندگانش، و خزانه‏ داران او بر علمش، و بر آنان از طرف خداوند درودهاى هميشگى و پيوسته، و بركات پاكيزه و فزاينده تحيّات بالنده. سلام بر شما (اى) سروران و پيشوايان و زمامداران من، و شما خوب سرور و پيشوا و زمامدارانى هستيد، و سلام بر شما، و سلام من براى شما اندك است، سلام بر شما (اى) خاندان پيامبر، سلام فراوان، پاك، مبارك پى در پى، جاويد، پايدار و هميشگى، آن‏گونه كه شما سزاواريد، از طرف من، پدر و مادرم، اهل و عيالم‏ و فرزندانم، و برادرانم و خواهرانم، و از طرف همه مردان و زمان مؤمن، زندگان و مردگان آنان، و رحمت خدا و بركات او بر شما. سلام بر شما سلام وداع‏ كننده‏ اى كه از زيارت شما نه خسته شده و نه افسرده گشته و نه ملول گرديده، و رحمت خدا و بركات او بر شما اهل بيت، كه او ستوده و باشكوه است، نه از شما روى ‏گردانم، و نه منحرفم، و نه كسى را بر شما ترجيح مى ‏دهم، و نه بى اعتنايى به نزديك‏ بودن با شما، و نه كسى را جايگزين شما مى ‏نمايم، و نه از شما برمى‏ گردم، و نه ديگرى را در بين شما راه خود قرار مى‏ دهم، و نه ‏شما را به بهايى مى ‏فروشم. خداوند اين ديدار را آخرين زيارت از شما، و بزرگداشت‏ ياد شما، و گرامى ‏داشت نام شما، و آمدن به زيارتگاه شما و ديدن آثار شما، و درود فرستادن، و سلام كردن بر شما قرار ندهد، بلكه آن را پناهگاه ما، و محلّ امن ما در دنياى ما و آخرت ما قرار دهد، و يادآور و روشنى‏ بخش براى معاد ما، و باعث امنيّت و ايمان در هر حركت و سكون ما باشد. و خداوند مرا از كسانى قرار دهد كه از زيارت شما و ياد شما، و درود فرستادن‏ و سلام كردن بر شما باز مى‏ گردد در حالى ‏كه رستگار، كامياب، بهره ‏مند، به سلامت و عافيت، بى‏ نياز و پيروزمند به خشنودى خدا و رحمت و فضل و كفايت، و يارى وامنيّت، و آمرزش‏ و نور، و هدايت و حفظ، و نگهدارى و توفيق و عصمت او باشد، و مرا بازگشت دوباره و پس از آن بازگشت ديگر را هميشه به سوى شما روزى گرداند تا مادامى ‏كه پروردگارم مرا باقى داشته است با نيّت (نيكو) و ايمان وتقوا و فروتنى و نور و يقين، و از فضل گسترده ‏اش، روزى‏هاى پاك سرشار دلنشين، گوارا، بى‏عيب بدون زحمت، و بدون منّت كسى، و با نعمت فراوان‏ و عافيت كامل. و واجب گرداند براى من از حيات و كرامت و بركت،و درستى و ايمان، و آمرزش و رضوان، مانند آنچه را واجب گردانيده است براى اوليائش و بندگان شايسته از زائران، واردشدگان، اردتمندان، دوستانشان، و حزب و گروه ايشان و شيعيان‏شان، آن‏ها كه معرفت به حقّ آنان دارند، اطاعت‏شان را واجب مى ‏دانند، دائم در ياد آن‏ها مى‏ باشند، مشتاق زيارت‏شان هستند، دوران ايشان را انتظار مى‏ كشند، مطيع و فرمانبردار آنانند، و به اين وسيله به درگاه تو و به سوى آن بزرگواران تقرّب مى‏ جويند. خداوندا؛ تو بهترين كسى هستى كه اشخاص به سوى او كوچ كنند، و در آستانه ‏اش رحل اقامت افكنند، و آرزوها را متوجّه او سازند، و براى رسيدن به خواسته ‏ها و بخشش‏هاى فراوان به او اميد داشته باشند. و تو اى سرور من؛ گرامى‏ ترين كسى هستى كه به درگاهش آيند، و گرامى‏ ترين زيارت‏ شده‏ اى، و تو به راستى براى هر كه خواهان عنايت تو و آنچه نزد تو است جزا و پاداشى، و براى هر كه مشتاق تو است و به تو روى آورده بخششى، و براى هر كس به پناهت آمده رحمتى، و براى هر كه به سوى تو ناله و زارى مى‏ كند اجابتى، و براى هر كه به تو توسّل جسته عفو و رحمتى قرار داده ‏اى، و من براى زيارت قبور پاك اولياء تو و دوستان تو، و برگزيدگانت از ميان بندگانت آمده ‏ام، و به سوى آنان كوچ كرده، و به آستان مبارك ايشان فرود آمده، و آهنگ حرم ايشان را دارم، به شفاعت‏شان مايل و مشتاقم، خواهان عنايت‏شان و آنچه نزدشان هست مى‏ باشم، اميد به آن‏ها بسته، و به وسيله ايشان به درگاه تو توسّل جسته ام، و سزاوار است كه تو گداى ايشان و واردشده بر ايشان، و آن‏كه به آستان آنان فرود آمده، و در صحن و سراى‏شان اقامت گزيده، و از حزب و گروه و پيروان آن‏ها است محروم مگردانى، و در اين مقام باشرافت (آمده و) توقّف كرده ‏ام به اميد عنايتى كه به زائران و فرمانبرداران ايشان، از رحمت و آمرزش، و لطف و بخشش دارى، پس مرا از محروم‏ ترين كسانى كه نزد تو و نزد ايشان آمده قرار مده، و بهشت را بر من كرامت كن، و با آمرزشت بر من منّت بگذار، و با عافيت مرا زينت ده، و با رهايى از آتش مرا پناه بده، و روزى حلال، و لطف گسترده زيادت را بر من فراخ گردان، و همواره شرّ و بدى هر صاحب شرّى از جنّ و انس را از من دور گردان. پدر و مادرم فداى شما اى سروران من؛ به وسيله شما به خدا تقرّب مى‏ جويم، و به واسطه شما به خدا روى مى ‏آورم، و از خدا به بركت شما حاجتم را مى‏طلبم، خدا مرا به خاطر شما در دنيا و آخرت آبرومند و از مقرّبان (درگاهتان) قرار دهد. پدر و مادرم و جانم فداى شما؛ بر من دلسوزى و مهربانى كنيد، و رحم كنيد، و مرا مورد توجّه خود قرار دهيد، و از من نزد پروردگارتان ياد كنيد، و پناه من باشيد، و مرا از حزب و گروه خود گردانيد، و با شفاعت خويش شرافت بخشيد، و در دولت و حكومتتان توانا و قدرتمند سازيد، و در زمره خودتان محشور فرمائيد، و در كنار حوض خويش (كوثر) وارد نمائيد، و با رضايت و خشنودى خويش گرامى داريد، و به طاعت خويش يارى كنيد، و به فضل و احسان خويش اختصاص دهيد، و مرا از ناپسنديها و ناخوش ‏آيندهاى دنيا و آخرت، و (از) شرّ انس و (از) شرّ هر دارنده شرّى به قدرت خويش محفوظ بداريد، پس به ضمان خدا و ضمان شما، و جلال خدا، و كبريائى خدا، و پادشاهى خدا، و سلطنت خدا، و عظمت خدا، و عزّت خدا، و كلمات بابركتش خود را باز مى ‏دارم، و حفظ مى‏ كنم، و پناه مى برم، و كمك مى‏ خواهم، و نگه مى‏ دارم، و اهل و عيال و فرزندانم و آنچه دارم و برادران مؤمنم را براى هميشه در دنيا و آخرت، از هر بدى، و به وسيله شما نجات را اميدوارم، و درستى و نيكى را خواهانم، و موفّقيّت را آرزو دارم، و شفا از هر درد و مرضى را مى‏ خواهم، و گريزگاه من از هر بيم و هراسى به سوى شماست، و تكيه‏ گاه من در هر سختى و سستى بر شما است. خداوندا؛ بر محمّد و بر آل محمّد درود فرست، آن‏گونه كه تو و ايشان شايسته آن هستيد، و مرا در هر خيرى كه به سوى آن دعوت كردند، و بر آن راهنمايى نمودند، و به آن دستور دادند،و از آن خشنودند، از نظر گفتار و رفتار وارد كن، و به وسيله آنان مرا از هر ناخوش ‏آيندى رهايى بخش، و از هر بدى خارج كن، و مرا از آنچه نهى كرده ‏اند و مورد پسندشان نيست، و از آن ترسانيده و برحذر داشته ‏اند مصون بدار و حفظ كن، و در فرج ايشان و فرج ما به وسيله ايشان شتاب كن، و دشمنان‏شان را از انسان‏ها و از جنّ نابود گردان، و به جسم و جان پاك و مقدّس ايشان همواره از طرف من سلام برسان، و سلام ايشان را به ما بازگردان، و سلام و رحمت  و بركات خداوند بر همه آنان باد.

---

5) بحار الأنوار: 157/102.