674 / 2) در«تفسير امام حسن عسکري  صلوات اللَّه عليه» در ذيل فرمايش خداى متعال كه‏ مى ‏فرمايد: «وَبِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً»(13)؛ «و به پدر و مادر نيكى كنيد»، آمده است:

 

   رسول خداصلى الله عليه وآله وسلم فرمود:

أفضل والديكم وأحقّهما لشكركم محمّد وعليّ‏ عليهما السلام.

بهترين و سزاوارترين پدر و مادر شما به سپاسگزارى؛ همانا محمّد و على ‏عليهما السلام‏ هستند.

 

   حضرت علىّ بن ابى طالب‏ عليه السلام فرمود: از پيامبر خداصلى الله عليه وآله وسلم شنيدم كه مى‏فرمود:

أنا وعليّ أبوا هذه الاُمّة، ولحقّنا عليهم أعظم من حقّ أبوي ولادتهم، فإنّا ننقذهم إن أطاعونا من النار إلى دارالقرار، ونلحقهم من العبوديّة بخيارالأحرار.

من و على دو پدر اين امّت هستيم، همانا حقّ ما بر مردم بزرگتر و بيشتر از حقّ پدر ومادر نژادى آنهاست، چرا كه اگر آنان از ما پيروى كنند آنها را از جهنّم نجات داده وبه سوى بهشت مى ‏بريم و از بندگى رهايى داده و به بهترين آزادگان ملحق ‏مى‏ سازيم.

 

   حضرت فاطمه زهراعليها السلام فرمود:

أبوا هذه الاُمّة محمّد و عليّ ‏عليهما السلام يقيمان أودهم وينقذانهم من العذاب ‏الدائم إن أطاعوهما، ويبيحانهم النعيم الدائم إن وافقوهما.

محمّد و على ‏عليهما السلام دو پدر اين امّت هستند كه اگر از آنان اطاعت كنند آنها را ازكژى‏ ها و انحرافات بازداشته و از عذاب هميشگى رهايى مى‏ بخشند و اگر پيرو آنها باشند نعمت هميشگى را به آنان ارزانى مى‏ دارند.

 

   امام حسن‏ عليه السلام فرمود:

محمّد وعليّ‏ عليهما السلام أبوا هذه الاُمّة، فطوبى لمن كان بحقّهما عارفاً، ولهمافي كلّ أحواله مطيعاً، يجعله ‏اللَّه من أفضل سكّان جنانه ويسعده بكراماته‏ ورضوانه.

محمّد و على ‏عليهما السلام دو پدر اين امّت هستند، خوشا به حال كسى كه به حقّ آنها عارف ‏باشد، و در همه حالات زندگى از ايشان اطاعت كند كه در اين صورت خداى متعال ‏از بهترين ساكنان بهشتش قرار داده و با كرامات و رضوانش به سعادت قرين‏ مى‏ سازد.

 

   امام حسين ‏عليه السلام فرمود:

من عرف حقّ أبويه الأفضلين محمّد و عليّ‏ عليهما السلام وأطاعهما حقّ طاعته قيل‏له: تبحبح في أيّ الجنان شئت.

كسى كه حقّ دو پدر برتر خود؛ محمّد و على ‏عليهما السلام را بشناسد و حقيقتاً به تمام وكمال از آنان اطاعت كند، روز قيامت به او خطاب مى‏ شود: هر كجاى بهشت را كه ‏دوست دارى ساكن شو!

 

   امام سجّادعليه السلام فرمود:

إن كان الأبوان إنّما عظم حقّهما على أولادهما لإحسانهما إليهم، فإحسان‏ محمّد وعليّ ‏عليهما السلام إلى هذه الاُمّة أجلّ وأعظم، فهما بأن يكونا أبويهم‏أحقّ.

اگر حقّ پدر و مادر بر فرزند زياد است به خاطر نيكى و احسانى است كه به فرزندان‏ خود مى ‏نمايند، بنابراين، احسان و نيكى محمّد و على ‏عليهما السلام بر اين امّت بيشتر وبزرگتر است، پس سزاوارترند كه آن دو بزرگوار دو پدر ايشان باشند.

 

   امام باقرعليه السلام فرمود:

من أراد أن يعلم كيف قدره عنداللَّه، فلينظر كيف قدر أبويه الأفضلين‏ عنده محمّد وعليّ ‏عليهما السلام.

هر كس مى‏ خواهد بداند كه چقدر در نزد خدا مقام و منزلت دارد پس بنگرد كه دوپدر برتر او محمّد و على‏ عليهما السلام چه اندازه در نزد او احترام و مقام دارند.

 

   امام صادق ‏عليه السلام فرمود:

من رعى حقّ أبويه الأفضلين محمّد وعليّ‏ عليهما السلام لم يضرّه ما أضاع من حقّ ‏أبوي نفسه وسائر عباداللَّه، فإنّهما يرضيانهم بسعيهما.

كسى كه حقّ دو پدر برتر خود؛ محمّد و على‏ عليهما السلام را مراعات كند، اگر حقّ پدر ومادر خود و ساير بندگان خدا را ضايع كرده؛ ضرر و زيانى به او نخواهد بخشيد،زيرا محمّد و على ‏عليهما السلام با كوشش خود آنها را خشنود و راضى خواهند كرد.

 

   امام كاظم ‏عليه السلام فرمود:

يعظم ثواب الصلاة على قدر تعظيم المصلّي على أبويه الأفضلين ‏محمّدصلى الله عليه وآله وسلم وعليّ‏ عليه السلام.

ثواب نماز به اندازه تعظيم و احترام نمازگزار نسبت به دو پدر برتر خود؛ محمّد وعلى ‏عليهما السلام بيشتر مى‏شود.

 

   امام رضاعليه السلام فرمود:

أما يكره أحدكم أن ينفى عن أبيه واُمّه الّذين ولّداه؟ قالوا: بلى واللَّه.قال: فليجتهد أن لاينفى عن أبيه واُمّه الّذين هما أبواه الأفضل من أبوي‏ نفسه.

آيا كسى را كه از پدر و مادر نژادى خودش دور نمايند ناراحت نمى ‏شود؟ گفتند:چرا سوگند به خدا!

فرمود: پس سعى كنيد شما را از پدر و مادرى كه از پدر و مادر نژادى شما برترهستند، دور ننمايند.

 

   امام جواد عليه السلام در آن هنگام كه شخصى در حضور حضرتش گفت: من محمّد وعلى‏ عليهما السلام را چنان دوست مى‏دارم كه اگر مرا قطعه قطعه يا ريزه ريزه كنند دست ازمحبّت آنها برنمى‏دارم، فرمود:

لاجرم أنّ محمّداًصلى الله عليه وآله وسلم وعليّاًعليه السلام معطياك من أنفسهما ما تعطيهما أنت من ‏نفسك، إنّهما ليستدعيان لك في يوم فصل القضاء ما لايفي ما بذلته لهما بجزء من مائة ألف جزء ]من ذلك[.

بدون ترديد محمّد و على ‏عليهما السلام آن مقدار پاداش به تو مى‏دهند كه در راه آنها از خود محبّت نشان داده ‏اى، آنان در روز قيامت آن قدر براى تو درخواست ‏مى ‏نمايند كه ‏آنچه ‏را تو براى ‏آنان‏ بذل ‏نموده ‏اى‏ يكصد هزارم ‏آن‏ را وفا نكند.

 

   امام هادى ‏عليه السلام فرمود:

من لم يكن والدا دينه محمّدصلى الله عليه وآله وسلم وعليّ‏ عليه السلام أكرم عليه من والدي نسبه،فليس من اللَّه في حلّ ولا حرام ولا قليل ولا كثير.

كسى كه دو پدر دينى او يعنى محمّد و على ‏عليهما السلام در نزد او گرامى‏تر از پدر و مادر نژادى او نباشند در واقع از دين خدا - نه از حلالش و نه از حرامش و نه كم و نه زياد -بهره ‏اى نبرده است.

 

   امام حسن عسكرى‏ عليه السلام فرمود:

من آثر طاعة أبوي دينه محمّدصلى الله عليه وآله وسلم وعليّ‏ عليه السلام على طاعة أبوي نسبه،قال اللَّه عزّوجلّ له: لأوثرنّك كما آثرتني ولاُشرّفنّك بحضرة أبوي دينك،كما شرّفت نفسك بإيثار حبّهما على حُبّ أبوي نسبك.

كسى كه اطاعت دو پدر دينى خود محمّد و على ‏عليهما السلام را مقدّم بر اطاعت پدر و مادرنژادى خود نمايد خداى متعال به او فرمايد: هر آينه تو را مقدّم مى‏دارم و به توارزش مى‏دهم چنانكه تو مرا مقدّم داشتى و به تو در حضور دو پدر دينى تو شرافت ‏و شخصيّت مى‏دهم، چنان كه تو خود را با ترجيح دادن محبّت آنها بر پدر و مادر نژاديت شخصيّت و شرافت دادى.(14)

--------------------------------

13) سوره بقره، آيه 83 .

14) تفسير امام عسكرى‏ عليه السلام: 333 - 329، بحار الأنوار: 259/23 ح 8 و 8/36 ح 11.