( اهمیّت زیارت و عزاداری)

 

خاصيّت ضدّ ميكروبى نقره

با توجّه به تأثير مس در نابود ساختن باكترى ‏ها و اينكه نقره ‏قوى ‏ترين فلز در ضدّ باكترى بودن مى ‏باشد، به اين مطالب توجّه ‏كنيد :
داستان خاصيت ضد ميكروبى نقره، داستان معاصرى نيست، بلكه ‏اين خاصيّت از ديرباز شناخته شده و به كار مى رفته است. تاكنون ‏دانشمندان مكانيسم هاى متفاوتى را براى تبيين اثرگذارى نقره بر ميكروب ها يافته اند و در واقع به دليل همين تعدد مكانيسم هاست ‏كه ميكروب ها نمى توانند نسبت به نقره سازگار شوند يا مقاومت ‏پيدا كنند. امروزه به مدد فناورى نانو ساخت ذرات نقره در ابعاد نانو ميسّر شده است. در اين ابعاد، ذرّات نانو نقره به ما اين امكان‏ را مى دهند كه با كمترين غلظت، خاصيّت ضدّ ميكروبى بسيار قوى ‏را از فلز نقره شاهد باشيم.
نانو فناورى ، دستيابى به فناورى كار بر روى ذراتى با ابعاد 10 – 9 متر (نانو متر) است كه به نانو ذرّات موسوم هستند. دليل انتخاب ‏اين مقياس براى كار روى مواد، خواص خارق العاده اى است كه ‏در ذرّاتى با اين سايز ظاهر مى شود و امروزه بشدّت مورد توجّه ‏دانشمندان قرار گرفته است، مثل فلز نقره.
نقره در واقع يكى از قديمى ترين فلزات مورد استفاده بشر بوده ‏است و بر اساس مستندات تاريخى از مدّت ها پيش مردم كشورهاى ‏مختلف جهان از خواصّ ميكروب ‏كشى نقره استفاده مى كردند. براى مثال در جنگ ‏ها روى زخم سربازان سكه اى از جنس نقره قرار مى دادند و سپس محلّ زخم را مى بستند يا براى نگهدارى مواد غذايى از ظروف نقره اى استفاده مى كردند. در ضمن علّت شيوع ‏نيافتن بيمارى هاى مسرى در مناطق اعيان نشين را به ظروف نقره ‏نسبت مى دهند؛ چرا كه خانواده هاى ثروتمند غذا را در بشقاب ‏هاى نقره اى مى خوردند.
در اين ميان هر چند استفاده از خاصيت ضدّ ميكروبى نقره طى ‏ساليان ‏متمادى  و در جوامع مختلف مرسوم بود، امّا علم امروز بشر نيز تاثير آن ها را در ضدّ عفونى و از بين رفتن ميكروب ها به اثبات رسانده ‏است. در واقع هم اكنون با وجود رشد فناورى نانو و اطلاع ازخواص نانو ذرات و مقايسه آن با مواد توده اى، توجّه زيادى به ‏سنتز نانو ذرّات نقره شده است كه به نظر مى رسد اين توجّه ويژه ‏به دليل خواص منحصر به فرد نقره از جمله خاصيّت ضدّ ميكروبى ‏اين فلز در مقياس نانو باشد. تحقيقات متنوعى روى ‏انواع ميكروب ‏ها از نظر اثرگذارى ذرّات نانو نقره صورت گرفته است و تاكنون ‏بيش از 600 نوع ميكروب اثر پذير شناخته شده اند كه از آن جمله ‏مى توان حتّى به ويروس ايدز نيز اشاره كرد.
به طور كلّى نانو ذرات سطح زيادى دارد. اين افزايش سطح باعث ‏مى شود تا يك گرم از نانو ذرّات نقره براى ضدّ باكترى كردن ‏يكصد متر مربع از سطح يك مادّه كافى باشد، امّا در اين ميان از آنجا كه پوشش دادن وسايل مصرفى با نقره خالص براى ضدّ باكترى ‏كردن آن ها داراى  قيمت تمام شده زيادى است، بنابراين ‏محققان دريافته اند كه استفاده از نانو ذرّات نقره مى تواند يك راه ‏عملى براى استفاده از خاصيّت ميكروب كشى آن باشد.

 

*  تحول در آينده صنعت بسته بندى
آمارها نشان مى دهند، فروش جهانى محصولات فناورى نانو در صنعت بسته بندى مواد غذايى و نوشيدنى از رقم 150 ميليون دلار (120 ميليون يورو) در سال 2002 به 860 ميليون دلار ( 687  / 5 ميليون يورو) در سال 2004 رسيده است. همچنين پيش بينى مى ‏شود كه فناورى نانو 25 درصد تجارت بسته بندى مواد غذايى را در دهه آينده تغيير بدهد و بازار آن به 30 ميليارد دلار (24 ميليارد يورو) در سال برسد.
استفاده از فناورى نانو سيلور در صنعت بسته بندى در كشور ما همگام با جهان مورد توجّه قرار گرفته است.
به گفتۀ مهندس نيلوفر چاوشى، مسوول واحد پليمر شركت ‏توليد كننده ظروف آنتى باكتريال، ظروف و فيلم هاى تهيه شده، مواد غذايى راتا 4 برابر تازه تر نسبت به حالت معمولى نگه ‏مى‏ دارند. همچنين اين ظروف قادرند ميوه ها، سبزيجات، داروها، نان، پنير، گوشت و خشكبار را در طولانى مدّت بدون تغيير رنگ، مزّه و خواص غذايى شان نگهدارى كنند.
به گفتۀ چاوشى از آنجايى كه نقره ذاتاً خاصيت ضدّ باكترى، ضدّ كپك و ضدّ قارچ دارد با استفاده از اين ظروف در مقايسه با ظروف معمولى در 24 ساعت اوّليه ميزان رشد باكترى ها 98 درصد كاهش ‏يافته است. در ضمن براى حفظ بيشتر ارزش مواد غذايى به همراه ‏بو و مزّۀ آن و به تاخير انداختن و كاهش سرعت فساد مواد غذايى، اين ظروف داراى درپوش سيليكونى غير قابل نفوذ براى سيستم‏ بسته بندى است. در نهايت اين دسته از فرآورده هاى فناورى نانو يعنى فيلم هاى ضد باكتريايى و ظروف آنتى باكتريال و ويژگى‏ هاى‏ منحصر به فرد آن ها در جهت حفظ سلامت و در نتيجه افزايش ‏ثروت و قدرت، باعث توسعه و افزايش كاربرد نانو سيلور شده ‏است.
در ميان مكانيسم هاى  متعددى كه از فلز نانو نقره شناخته شده‏است، دو مكانيسم به صورت بارز در نظر گرفته مى شود. در مكانيسم يونى ذرّات نانو نقره فلزى به مرور زمان يون ‏هاى  Ag+ را از خود ساطع مى كنند. اين يون ها طى واكنش جانشينى باندهاى  HS- را در جداره ميكرو ارگانيسم به باندهاى  AgS- تبديل مى كنند كه نتيجه اين واكنش تاتوره شدن و تلف شدن ميكرو ارگانيسم ‏است. در مكانيسم كاتاليستى هم كه بيشتر در مورد كامپوزيت هاى ‏نانو نقره سمى كانداكتورها صدق مى  كند ذرّات نانو نقره روى پايه‏ هاى نيمه هادى مانند 2 Tio  يا 2 Sio  قرار مى گيرد و در اين حالت‏ پايه هاى نيمه هادى بدون نياز به انرژى نور به دليل كاهش سرعت ‏الكترون ها بين لايه ظرفيت و لايه هدايت اتم به حالت پايدارى از حضور حفره هاى + و تراكم e (-) مى رسند در اين وضعيت ذرّه ‏مانند يك پيل الكتروشيميايى عمل مى كند و با اكسيد كردن اتم 2 O يون 2 O-  و با هيدروليز  H   (2) يون  OH- را توليد مى كنند كه هر دو از بنيان هاى فعال در گروه اكسيژن فعال هستند و از قوى ترين ‏عاملان ضدّ ميكروب نيز به شمار مى آيند.(1)
____________________
(1) بهاره صفوى: .