امام صادق علیه السلام : اگر من زمان او (حضرت مهدی علیه السلام ) را درک کنم ، در تمام زندگی و حیاتم به او خدمت می کنم.
(9) مواعظ حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به محمّد بن ابى بكر و مردم مصر

(9)

مواعظ حضرت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به محمّد بن

   ابى بكر و مردم مصر

   حضرت اميرالمؤمنين على‏ عليه السلام براى محمّد بن ابى بكر و مردمان مصر نامه‏ اى‏ نوشتند و آن‏ها را موعظه و ارشاد نمودند و چنين فرمودند:

اى مردم؛ شما را به تقوا وصيّت مى ‏كنم، و از انجام اعمالى كه فردا از آن‏ها مورد سئوال قرار خواهيد گرفت كوتاهى نكيند، شما در گرو اعمال خود هستيد و با آن‏ها در حركت مى‏ باشيد و روزى به آن‏ها خواهيد رسيد.

خداوند متعال مى‏ فرمايد: «هر كس به آنچه انجام داده و بدست آورده بستگى‏ دارد، و در گرو آن مى‏ باشد»(2028).

در جاى ديگر مى‏ فرمايد: «خداوند شما را از خويش بيم مى ‏دهد، و شما همه به‏ طرف او حركت مى ‏كنيد، و سرانجام به او خواهيد رسيد»(2029).

در آيه ‏اى ديگر مى ‏فرمايد: «سوگند به پروردگارت كه همه آن‏ها را بازخواست‏ خواهيم كرد و از كارهايشان سئوال خواهيم نمود»(2030).

اى بندگان خداوند؛ بدانيد كه خداوند شما را از كارهاى كوچك و بزرگ سئوال‏ مى‏ كند، اگر او عذاب كند، ما به خود ظلم كرده ‏ايم، و اگر ما را عفو نمايد او ارحم ‏الرّاحمين است، بدانيد نزديك‏ترين حالات بندگان وقتى است كه به طاعت‏ خداوند مشغول شود، و در اين هنگام رحمت و مغفرت او را فرا مى ‏گيرند و يا درآن وقت كه انسان به سوى خدا بازگشت نمايد.

اكنون از خداوند بترسيد، تقوا همه نيكى‏ ها را جمع مى‏ كند، و چيزى مانند آن‏ نيست و به وسيله تقوا مى‏ توان به همه نيكى ‏ها رسيد، با پرهيزگارى خير دنيا وآخرت را مى‏ توان بدست آورد. خداوند مى‏ فرمايد: «وَقيلَ لِلَّذينَ اتَّقَوْا ماذاأَنزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا خَيْراً لِلَّذينَ أَحْسَنُوا فى هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَلَدارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ وَلَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقينَ»(2031).

اى بندگان خدا؛ بدانيد مؤمن از كارهايش سه منظور دارد: يا براى خير دنيا كار مى‏ كند كه خدا در برابر خيرش به او پاداش مى‏ دهد، در قرآن مجيد مى ‏فرمايد:«ما مزد او را در دنيا داديم، و او در آخرت از شايستگان به حساب مى ‏آيد، هركس براى خداوند كار كند، پروردگار پاداش او را در دنيا و آخرت مى دهد، ومهمّات او را در دو جهان كفايت مى‏ كند».

در قرآن مجيد فرموده: «اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد، از خداوند بترسيد، كسانى که در اين دنيا كار نيك كرده باشند، در همين دنيا به نيكى مى ‏رسند، و زمين‏ خداوند وسيع مى‏ باشد، آن‏هائى كه صبر كنند، و شكيبائى داشته باشند بدون ‏حساب به پاداش خود مى‏ رسند».

كسانى كه در دنيا مورد لطف خداوند قرار گرفته ‏اند و عطيّه خداوندى به آن‏ها تعلّق گرفته است، پروردگار آن‏ها را در آخرت به حساب نمى‏ آورد، و نيز فرموده: «كسانى كه كار نيك كرده‏ اند به نيكى خواهند رسيد، و بيشتر هم خواهند گرفت»، مقصود از نيكى بهشت است و معنى زياده، دنيا مى‏ باشد، كه علاوه بر آخرت در دنيا بهره‏مند خواهد شد.

منظور دوّم مؤمن از كارهاى نيك در دنيا رسيدن به خير آخرت مى باشد، كسى كه ‏براى آخرت كار كند خداوند در برابر هر يك از نيكى‏ هاى او يك گناهش را محو مى‏ كند، و مى‏ فرمايد: نيكى‏ها، بدى‏ ها را از بين مى‏ برند كسانى كه اهل پند و نصيحت مى‏ باشند بايد از اين‏گونه آيات پند گيرند و متوجّه كارهاى خود بشوند.

هنگامى كه روز قيامت برپا گردد نيكى‏ هاى مردم به حساب مى‏ آيد و به هر كارنيكى كه كرده‏ اند ده برابر مى ‏دهند، و همچنين تا هفتصد برابر عطا مى‏ كنند، واين همان است كه خداوند در قرآن مجيد مى‏ فرمايد: «خدا به آن‏ها پاداش‏ مى‏ دهد، پاداشى كه از روى حساب است.

در جاى ديگر فرمود: «براى آن‏ها پاداش‏هاى مضاعف مى‏ باشد و آن‏ها درغرفه ‏ها آسايش دارند».

اكنون اى بندگان خدا؛ در كار نيك شتاب كنيد، و به انجام آن‏ها رغبت نشان‏ دهيد، و عمل صالح داشته باشيد و از آن بهره‏مند شويد.

اى بندگان خداوند؛ بدانيد كه مؤمنان پرهيزكار در دنيا و آخرت كار خير كردند همه‏ در دنيا از كار خير نتيجه گرفتند و هم در آخرت از آن بهره مى‏ برند.

آن‏ها با اهل دنيا در كار خير شريك شدند، در حالى كه اهل دنيا در آخرت خود با آنان شركتى ندارند، خداوند متعال مى‏ فرمايد: «بگو اى محمّد؛ كدام كس زينت‏هائى را كه خداوند براى بندگانش خلق كرده است، حرام نموده، و چه كسى ‏روزى ‏هاى پاك و پاكيزه را تحريم كرده، بگو اين نعمت‏ها براى كسانى است كه‏ در دنيا ايمان آوردند و روز قيامت هم بهره خواهند گرفت، ما آيات خود را براى‏ كسانى كه علم دارند و حقايق را در مى‏ يابند تفصيل مى ‏دهيم».

آن‏ها با بهترين طريق در دنيا سكونت كردند، و از پاك‏ترين طعام‏ها و غذاهاخوردند، با اهل دنيا شريك شدند و از بهترين غذاها كه اهل دنيا مى‏خورند، آن‏ها هم خوردند، و از بهترين آشاميدنى‏ هائى كه اهل دنيا مى‏ نوشيدند، آن‏ها هم ‏نوشيدند، و از بهترين لباس‏هائى كه دنياداران مى‏ پوشيدند آن‏ها هم پوشيدند، آن‏ها با بهترين زنان ازدواج كردند و بهترين مركوب‏ها را سوار شدند.

آن‏ها با اهل دنيا به لذّت دنيا رسيدند، و فردا در جوار رحمت حق قرار خواهند گرفت، آنان هر چه از خداوند بخواهند و يا آرزو كنند پروردگار به آن‏ها عطا مى ‏كند، خواسته ‏هاى آن‏ها را رد نمى ‏كند، و بهره آن‏ها را نمى‏ كاهد. اكنون كسانى‏ كه عقل دارند بايد براى انجام اين كارها اشتياق پيدا نمايند، و از خداوند نيرو وتوان بگيرند كه نيرو و توان از آن او مى ‏باشد.

اى بندگان خدا؛ بدانيد اگر شما از خداوند بترسيد و به خاطر پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم حقوق ‏اهل بيت او را حفظ كنيد، خداوند را با بهترين روش عبادت كرده‏ ايد، و با نيكوترين وجه ذكر او را انجام داده‏ ايد، و با نيكوترين صورت شكر خداى را بجاى‏ آورده‏ ايد، بالاترين صبر را پيشه كرده و با بهترين نوع جهاد، به جهاد پرداخته‏ ايد.

اگر در آنجا كسانى باشند كه نماز آن‏ها از شما طولانى‏ تر باشد و يا بيشتر از شما روزه بگيرند امّا شما چون متّقى‏ تر هستيد و بيشتر از خداوند مى‏ ترسيد و دوستان‏ آل محمّد را نصيحت مى‏ كنيد و واليان امر آل محمّد را در كارها راهنمائى‏ مى‏ نمائيد و از همگان خاشع‏ تر مى‏ باشيد.

اى بندگان خدا؛ از مرگ بترسيد و اسباب و وسائل و زاد و توشه براى آن تهيّه ‏نمائيد، مرگ شما را به جاهاى سختى مى‏ كشاند و حوادث بزرگى در پى دارد، بعد از مرگ يا خير است كه شرّى همراه آن نيست، و يا شرّى است كه خيرى با آن‏ نمى‏ باشد، كدام افراد به بهشت از عاملان خبر نزديك‏تر هستند و يا چه افرادى‏ به دوزخ از عاملان شرّ مقرّب مى‏ باشند؟

هر كس كه روح از بدنش جدا شد، مى‏ داند كدام‏يك از دو منزل جاى او خواهد بود، او يا وارد بهشت مى‏ گردد و يا در دوزخ جاى مى‏ گيرد، او يا با خداوند دشمن‏است و يا با او دوستى دارد، اگر با خدا دوست بود، درهاى بهشت روى او بازمى‏ گردد، و راه به آنجا پيدا مى‏ كند، و آنچه را خداوند برايش معيّن كرده‏ مى‏ گيرد و از هر كارى آسوده شده و سنگينى‏ ها از دوش او برداشته مى‏ شود.

امّا اگر دشمنان خداوند به حساب آيد، درهاى آتش براى او بازمى ‏گردد، و راه‏ها برايش گشوده مى‏ شود و هر چه برايش مهيّا شده مشاهده مى‏ كند، و ناراحتى‏ ها برايش پديدار مى‏ گردد، و خوشحالى ندارد، همه اين‏ها را در هنگام مرگ ‏مى ‏نگرد و به همه اين‏ها يقين پيدا مى‏ كند.

خداوند متعال در قرآن مجيد مى ‏فرمايد: «كسانى كه پاك هستند و فرشتگان‏ قبض روحشان مى‏ كنند به آن‏ها مى‏ گويند: سلام بر شما باد؛ اكنون وارد بهشت‏ گرديد و نتيجه اعمال خود را بنگريد، امّا آن كسانى كه ظالم مى‏ باشند و به خود ظلم كرده‏ اند به فرشتگان مى‏ گويند: ما كار بدى نكرديم.

فرشتگان در پاسخ آن‏ها مى‏ گويند: آرى؛ خداوند مى‏ داند شما چه كارى انجام‏ داده‏ ايد، اينك از درهاى جهنّم وارد گرديد و براى هميشه در آنجا بمانيد، جهنّم ‏بد جائى است، براى خودخواهان و متكبّران».

اى بندگان خدا؛ بدانيد كه: مرگ همه را فرا مى ‏گيرد و گريزى از آن نيست؛ اكنون ‏از مرگ بترسيد، قبل از اينكه به او برسيد. خود را براى مرگ آماده نمائيد كه‏ مرگ شماها را از خانه‏ ها و منازل دور مى ‏كند. اكنون در كارهاى نيك كوشش كنيد اگر در برابر مرگ ايستادگى نمائيد، شما را مى‏ گيرد و اگر از آن فرار كنيد شما را درمى‏ يابد.

او از سايه هم به شما نزديك‏تر است و هرگز شما را ترك نمى ‏كند، مرگ درپيشانى ‏هاى شما نوشته شده، دنيا بعد از شما پيچيده مى‏ شود و كسى از شما سخن نمى‏ گويد و دفتر زندگى شما ختم مى‏ شود، مرگ را زياد بياد آوريد، در آن‏ هنگام كه نفس شما به طرف شهوت‏ها مايل است، مرگ خود موعظه ‏اى است كه‏ آدميان را كفايت مى ‏كند.

رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم بسيار ياران خود را نصيحت مى‏كرد، و آن‏ها را از مرگ برحذر مى‏ داشت و مى‏ فرمود: زياد به ياد مرگ باشيد، مرگ لذّت‏ها و خوشى‏ ها را از بين‏ مى‏ برد و بين شما و خواسته‏ ها مانع ايجاد مى ‏كند.

اى بندگان خدا؛ بدانيد كه حوادث بعد از مرگ از خود مرگ هم سخت‏ تر مى‏ باشد و اگر كسى مورد رحمت و مغفرت خداوند قرار نگيرد، گرفتار مشقّت مى‏ شود ومعذّب مى‏ گردد، از تاريكى و غربت و تنگى و فشار قبر بترسيد، قبر هر روزسخن مى‏ گويد و مردم را از اوضاع و احوال خود خبر مى‏ دهد.

او مى‏ گويد: من خانه تنهائى و خاكى هستم، من جاى كِرم‏ها و حشرات مى‏ باشم، قبر يا باغى است از باغ‏هاى بهشت و يا گودالى است از گودال‏هاى جهنّم، هر گاه‏ مسلمانى در زمين دفن شود، زمين به او خوش‏ آمد مى‏ گويد و به او اظهار مى‏ كند: هنگامى كه شما روى زمين راه مى‏ رفتيد تو را دوست مى‏ داشتم. اكنون كه در باطن من جاى گرفته‏ اى، متوجّه مى‏ گردى كه با تو چه خواهم كرد.

در اينجا زمين چنان او را فشار مى‏ دهد كه ستون فقراتش در هم فرو مى‏ روند، بدانيد كه معنى و تفسير «إِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكاً»(2032) عذاب قبر مى‏ باشد.

هنگامى كه كافر در قبرش گذاشته مى ‏شود، نود و نه مار بر او مسلّط مى ‏گردند، واو را گاز مى‏ گيرند و نيش مى زنند، تا آنگاه كه مبعوث گردد، و اگر مارى از آن‏مارها بر زمين بدمد علفى در زمين نخواهد روئيد.

اى بندگان خدا؛ بدانيد كه جان و بدن شماها نازك و ضعيف است و نمى‏ تواند در برابر آن عذاب‏ها مقاومت كند، اگر توانائى داريد بر خود رحم نمائيد و جان و بدن‏ خود را حفظ كنيد، شما طاقت و صبر آن عذاب‏ها را نداريد، اكنون هر چه خدا دوست دارد بدان عمل كنيد، و از هر چه نمى‏ پسندند خوددارى نمائيد.

اى بندگان خدا؛ بدانيد كه روزهاى بعد از قبر سخت‏ تر از روزهاى قبر مى‏ باشد، روزى كه كودكان پير مى ‏گردند و بزرگان بى ‏هوش و سرگردان مى‏ شوند، جنين‏ها ساقط شوند، زنان شيرده از شير دادن كودك خود غفلت مى‏ كنند، بترسيد از آن‏روزى كه بر مردم سخت مى‏ گيرد و چهره درهم مى‏ كشد.

بترسيد از روزى كه شرّش همه جا را فرا مى‏ گيرد، آگاه باشيد كه شرّ آن روز به‏ اندازه ‏اى است كه فرشتگان از آن مى‏ ترسند، در حالى كه گناهى مرتكب نشده ‏اند، در آن روز آسمان هفتگانه و كوه‏هاى استوار و زمين‏هاى پهن و آرام هم در اضطراب مى‏ باشند و آسمان از هم شكافته مى‏ گردد و سست مى ‏شود.

در آن روز، آيمان تغيير مى ‏كند، و مانند روغن روان مى‏ شود و سرخ مى‏ گردد، كوه‏ها مانند سراب به حركت در مى‏ آيند بعد از اينكه سخت و محكم و استواربودند. خداوند متعال مى‏ فرمايد: «هنگامى كه در صور دميده شود همه آن‏هائى‏ كه در آسمان‏ها و زمين مى‏ باشند، مدهوش مى‏ گردند، مگر كسانى كه مورد عنايت خداوند قرار گيرند».

پس اكنون چه خواهند كرد آن‏هائى كه نافرمانى خدا را مى‏ كنند، و با گوش وچشم و زبان و دست و پا و دامن و شكم گناه مى‏ نمايند، در صورتى كه پروردگار آن‏ها را رحمت نكند، و مورد لطف و عنايت خود قرار ندهد؟

اى مردم؛ بدانيد بعد از اين روز نيز روزى سخت‏ تر مى‏ باشد، كسانى كه در اين‏ روز آمرزيده نشوند به طرف آتش جهنّم رهسپار مى ‏شوند، حكم صادر مى‏ گردد آن‏ها را در ميان آتش‏هائى قرار دهند كه بسيار عميق و گرم مى‏ باشد. آن‏ها دردوزخ پيوسته عذاب مى‏ شوند.

آب‏هاى گرم نوشيدنى ‏هاى داغ به آن‏ها مى‏ دهند، و با گرزهاى آهنين بر فرق‏ آنان مى‏ كوبند، عذاب هرگز از آنان برداشته نمى‏ شود، و ساكنان جهنّم را مرگى‏ نمى‏ رسد، در آنجا از رحمت خداوند خبرى نيست و دعاى كسى هم قبول وشنيده نمى‏ شود.

اى بندگان خداوند؛ بدانيد با همه اين‏ها رحمت‏هاى واسعه خداوند بر همه جا سايه افكنده است، و شامل بندگان مى ‏باشد، بهشتى كه خداوند آفريده است‏ پهناى آن مانند زمين و آسمان مى‏ باشد، و آن بهشت براى پرهيزگاران آماده‏ شده است.

در آن بهشت هر چه هست خير مى‏ باشد، و شرّى در آن نيست، خواسته‏ ها درآنجا هميشه وجود دارند، و هر كس هر چه ميل داشته باشد به آن مى‏ رسد، لذّت‏هاى بهشت تمام نمى ‏گردد، آنهايى كه در بهشت پيرامون هم جمع شده‏ اند، هرگز از هم پراكنده نمى‏ گردند، گروهى كه در مجازات خداوند قرار گرفته‏ اند و خدمتگزاران جوان با جام‏هاى طلائى از آن‏ها پذيرائى مى‏ كند. در بهشت، ميوه‏ هاى گوناگون و گل‏هاى رنگارنگ مى‏ باشد.

و در اين هنگام مردى سئوال كرد: يا رسول اللَّه؛ من اسب دوست دارم آيا دربهشت اسب هم وجود دارد؟

فرمودند: آرى؛ سوگند به آن كسى كه جانم در دست اوست در آنجا اسبانى‏ هستند از ياقوت سرخ كه بر آن‏ها سوار مى‏ شوند و در ميان درختان و برگ‏هاى‏ بهشت سير مى‏ كنند.

مردى گفت: يا رسول اللَّه؛ من صداى خوب را دوست مى‏ دارم، آيا در بهشت‏ صداى خوش وجود دارد؟

فرمود: آرى؛ سوگند به آن كسى كه جانم در دست او مى‏ باشد؛ خداوند امر مى‏ كند هر كس دوست مى‏ دارد به صداهاى خوب گوش دهد، به درختى كه در آنجاهست گوش فرا دهد، از آن درخت صداى ذكرى شنيده مى‏ شود كه گوش‏ها صدائى خوش‏تر از آن را نشنيده‏ اند.

مردى ديگر عرض كرد: يا رسول اللَّه؛ من شتر دوست مى‏ دارم، آيا در بهشت شترى هم هست؟

فرمود: آرى سوگند به آن كسى كه جانم در دست او مى باشد؛ در آنجا شترانى ‏نجيب از ياقوت سرخ هستند كه روپوش آن‏ها از ياقوت سرخ است، و پارچه‏ هائى‏ از ديبا هم بر روى آن‏ها افكنده ‏اند، مردم سوار آن‏ها مى‏ گردند و با سرعت در بهشت حركت مى‏ كنند.

در آنجا چهره‏ هائى از مردان و زنان قرار دارند كه بر مركب‏ها سوار مى‏ شوند؛ هرگاه اهل بهشت، آن صورت‏ها را مشاهده كنند و از آن‏ها خوششان بيايد، مى‏ گويند: خداوندا؛ صورت‏هاى ما را هم مانند اين صورت‏ها قرار بده، و هرگاه‏ صورت زنى را مشاهده كنند، مى‏ گويند: بارخدايا؛ صورت زوجه مرا هم اين‏ چنين‏ نما و خداوند هم خواسته ‏هاى آنان را اجابت مى‏ كند.

بهشتيان در هر جمعه ‏اى در بارگاه خداوند حضور پيدا مى ‏كنند، در آنجا منبرهائى‏ گذاشته شده كه از ياقوت و زبرجد و مشك مى‏ باشند، مردمان بهشت در آن ‏منبرها قرار مى‏ گيرند، در اين هنگام انوار خداوندى بر آن‏ها مى‏ تابد و چهره‏ هاى‏ آن‏ها را روشن مى ‏كند، ابرى ظاهر مى‏ گردد، و باران نعمت خداوندى را بر آن‏ها فرو مى‏ ريزد و آن‏ها را غرق در لذّت و سرور مى‏ سازد.

بعد از آن رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: آرى؛ با همه اين‏ها، بهترين چيز در بهشت‏ رضايت خداوند است كه از همه چيز بزرگتر مى‏ باشد، اگر ما ترسى به خود راه ‏ندهيم، و از آنچه خداوند ما را ترسانيده واهمه نكنيم، باز هم شايسته است كه ازعواقب اعمال خود بترسيم، ما در برابر آن عذاب‏ها صبر و طاقت نداريم و تحمّل‏ آن‏ها مشكل و سخت مى‏ باشد.

ما بايد به آنچه خواهيم برسيم و چاره‏ اى جز رسيدن به آن امكان ندارد، اشتياق‏ داشته باشيم و خود را براى آن روز آماده كنيم.

اى بندگان خدا؛ اگر توانائى داريد كه خوف شما از خداوند زياد گردد، و حسن ظنّ‏ شما به خداوند نيكو گردد، در اين راه بكوشيد اطاعت بندگان از خدا به اندازه‏ خوف آن‏ها از خدا مى‏ باشد، كسانى بيشتر از خداوند اطاعت خواهند كرد كه بيشتراز او خوف داشته باشند.

      در نماز و وضوء:

اى محمّد؛ اكنون به نماز خود توجّه كن، و بنگر چگونه نماز خود را بجاى‏ مى ‏آورى، تو اكنون امام هستى و سزاوار است نمازهاى خود را كامل و تمام اداء كنى، و اركان آن را حفظ نمائى و آن را سبك نشمارى بايد نمازها را در هنگام‏ خودش بخوانى.

اگر امامت گروهى را به عهده گيرد، و در نماز آن‏ها نقصى پديد آيد، گناه آن‏ متوجّه آن امام خواهد بود و از نماز مردى چيزى كاسته نخواهد شد، نماز بدون‏ وضوء كامل و صحيح نخواهد بود: نخست كف دست را سه بار بشوى و سه بار آب دهان را در دهان بگردان و سه بار آب را در بينى استنشاق كن.

بعد از آن، دست راست خود را سه بار تا مرفق آب بريز، پس از آن دست چپ را نيز سه بار تا مرفق بشوى، بعد از آن سرت و پاهايت را مسح كن، من ديدم ‏رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم اين‏ چنين وضوء مى‏ گرفت و وضوء نصف ايمان مى ‏باشد.

   مترجم گويد: در اين‏جا در عبارات كتاب «غارات» تصحيف و تحريفى روى داده‏و ما در اينجا از طريق ديگرى كه اين حديث را نقل كرده ‏اند آن چند جمله را بر اساس ‏آن طرق كه منطبق بر نصوص و فتاوا مى‏ باشد ترجمه كرديم.

به نماز ظهر توجّه داشته باش و آن را در وقت خود ادا كن، نماز ظهر را به خاطر اينكه فراغتى دارى زودتر از وقت خود انجام نده و يا به جهت اينكه كارى دارى ‏آن را تأخير نيانداز.

مردى خدمت رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم آمد و از آن حضرت وقت نماز را سئوال كرد.

رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: جبرئيل نزد من آمد و اوقات نماز را به من گفت: ظهر را در هنگام زوال خواندند، در آن هنگام كه آفتاب از بالاى سر مى ‏گذرد، بعد ازآن نماز عصر را هنوز آفتاب درخشندگى داشت خواندند. بعد از آن نماز مغرب را در هنگامى كه آفتاب از نظرها پنهان شد، خواندند. و عشا را موقع فرونشستن‏ سرخى و غروب شفق اداء نمودند، و نماز صبح را هنگامى كه هنوز فضا تاريك ‏بود و ستارگان مى‏ درخشيدند، خواندند.

رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله وسلم اين‏ چنين نماز مى‏ خواندند، اكنون تا آنجا كه در توان دارى وخداوند قوّت و نيرو مى‏ دهد. به سنّت معروفه عمل نما و راه روشن را در پيش‏گير، كه گذشتگان چنين كردند و شما هم در آينده به آن‏ها ملحق خواهى شد.

بعد از آن متوجّه ركوع و سجود خودت باش، رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم از همه نمازشان را كامل‏تر مى‏ خواندند و حدود آن‏ها را بيش از همه حفظ مى ‏كردند، هنگامى كه به ‏ركوع مى‏ رفتند، سه بار مى‏ گفتند: «سبحان ربّي العظيم وبحمده».

بعد از اينكه سر از ركوع بر مى‏ داشتند، مى‏ گفتند: «سمع اللَّه لمن حمده، أللّهمّ‏ لك الحمد ملأ السّماوات وملأ أرضك وملأ ما شئت من شي‏ء»، بعد از آن ‏به سجده مى‏ رفتند و سه بار مى‏ گفتند: «سبحان ربّي الأعلى وبحمده».

اى محمّد؛ بدان هر گاه نمازت درست بود و به آن اهميّت دادى، ساير كارهايت‏ نيز درست خواهد بود. و هر كس به نماز اهميّت ندهد و آن را ضايع سازد كارهاى‏ ديگر را هم ضايع مى‏ كند و به آن‏ها اهميّت نمى‏ دهد.

از خداوند متعال كه مى‏ نگرد و كسى قدرت ندارد او را دريابد خواستارم كه ما وشما را توفيق دهد و در كارهاى نيك يارى كند.

از خداوندى كه در بالاترين مكان‏ها قرار دارد آرزو مى‏ كنيم ما و شما را از كسانى‏ قرار دهد كه آن‏ها را دوست مى‏ دارد، و از كارهاى آن‏ها راضى مى‏ باشد، ما و شمارا با شكر و سپاس، و ذكر و عبادت خود مبعوث گرداند، و توفيق اداء حقّش رابدهد و ما در سپاس از نعمت‏هائى كه در دنيا و آخرت عطاء كرده موفّق گرداند، ما و شما را از پرهيزگارانى به حساب آورد كه خوف و اندوهى براى آنان نمى‏ باشد.

      در وصيّت:

اى مردمان مصر؛ اگر به نيرو و قوّت خداوند توانائى پيدا كرديد كه افعال شما گفته‏ هاى شما را تصديق كند، و نهان شما با ظاهرتان يكى باشد، و دل‏هاى شما با زبانتان هماهنگى كند، اين كارها را انجام دهيد، خداوند ما و شما را در راه‏ هدايت نگهدارى كند، و راه وسط را به شما نشان دهد و ما را در زندگى به‏ ميانه ‏روى رهنمون گردد.

اى مردم مصر؛ از دعوت فرزند هند - كه به دروغ ادّعاهائى دارد - دورى كنيد ودر اين باره فكر نمائيد و بدانيد كه امام هادى و امام گمراه باهم مساوى نيستند، وصىّ پيامبر و دشمن پيامبر با هم يكى نخواهد بود، خداوند ما و شما را از كسانى‏ قرار دهد كه آن‏ها را دوست مى ‏دارد، و كارهاى آن‏ها را قبول مى‏ كند و از اعمال‏ آنان رضايت دارد.

رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: من درباره امّت خودم از مؤمن و مشرك هراسى ‏ندارم، مؤمن ايمانش او را از فساد و تباهى منع مى‏ كند، و مشرك هم خداوند به‏ خاطر شركش او را رسوا مى‏ كند و خوارش مى‏ دارد امّا از منافق عالم و شيرين‏ زبان‏ مى‏ ترسم كه مى‏ گويد: آن‏چه را مى شناسيد و بكار مى ‏گيرد آن‏چه را انكار مى‏ كنيد. امّا باطن خود را آشكار نمى‏ سازد و فساد و نيّتش معلوم نمى‏ گردد.

رسول اكرم ‏صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: هر كس از كارهاى نيكش خوشوقت گردد، و ازكارهاى بدش، ناراحت شود، او مؤمن حقيقى مى ‏باشد.

رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: دو خصلت در منافق جمع نمى‏ گردد: سيماى نيك وچهره نيكان در او نيست و درك و فهم سنّت را هم ندارد.

اى محمّد؛ بدان كه ورع و پرهيزگارى در دين خدا و عمل به فرمان او از بهترين ‏احكام فقه و شريعت مى‏ باشند. پروردگار ما و شما را در شكر و سپاس‏گذارى خود كمك كند و ما را به ياد خود بياورد و به ما كمك نمايد تا اوامر او را انجام دهيم، خداوند شنوا و داناست.

بعد از اين به شما وصيّت مى‏ كنم كه در آشكارا و نهان از خداوند بترسيد و متّقى‏ باشيد و در هر حالى كه هستى، خداوند را در نظر داشته باش، خدا ما و شما را از متّقين قرار دهد، اينك تو را به هفت خصلت دعوت مى ‏كنم كه آن‏ها دستورات‏ جامع اسلام مى‏ باشند.

از خداوند بترس و از مردم ترسى نداشته باش، بهترين گفتار آن است كه با كردار مطابقت داشته باشد، در يك مسأله دو نوع داورى نكن كه كارت از هم متلاشى‏ مى ‏گردد و حق را نخواهى ديد، براى عموم مردم بخواه هر چه را براى خودت وخاندانت مى‏ خواهى.

براى مردم نخواه آنچه را براى خود و خاندانت نمى‏ خواهى، براى پرسش درمحضر خداوند براى اعمال خود حجّت و برهان تهيّه كن، زندگى مردم زير نظرخود را اصلاح نما، براى رسيدن به حق از مشكلات واهمه مكن، براى رسيدن‏ به رضايت خداوند از ملامت‏ كنندگان هراسى نداشته باش.

كسانى كه نزد تو مى ‏آيند و در كارها با تو مشورت مى‏ كنند، و راه صواب در زندگى‏ خود را مى‏ خواهند، آن‏ها را طبق خير و سعادت راهنمايى كن. خود را براى براى‏ مسلمانان دور و نزديك اسوه و مقتدا قرار بده تا مردم از كارهاى خود از تو پيروى‏ كنند و راه تو را پيش گيرند.

      در روزه و اعتكاف:

اى محمّد؛ به روزه اهميّت بده، رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم سالى در دهه اوّل ماه رمضان‏ اعتكاف كردند و در سال بعد در دهه وسط ماه رمضان معتكف شدند، در سال‏ سومّ هنگام مراجعت از جنگ بدر اعتكاف را قضا كردند.

رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم هنگام اعتكاف به خواب رفتند. و در خواب مشاهده كردند كه‏ دهه آخر ماه رمضان و شب قدر است، و او در ميان آب و گل مشغول سجده ‏مى‏ باشد، بعد از اينكه از خواب برخاستند همان شب به خانه برگشتند و يارانشان‏ همه كه با ايشان بودند مراجعت كردند.

بعد از آن شب بيست و سومّ بارانى باريد و رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم هنگام صبح نماز خواندند، و در صورت آن جناب گلى ديده مى‏ شد، بعد از اين رسول اكرم ‏صلى الله عليه وآله وسلم تا هنگام وفات در دهه آخر ماه مبارك اعتكاف مى ‏كردند.

پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: هر كس ماه رمضان را روزه داشته و شش روز از شوّال را هم روزه بگيرد، مانند آن است كه همه سال را روزه داشته است، خداوند دوستى و محبّت ما را مانند دوستى و محبّت پرهيزكاران و مخلصان قرار دهد، و بين ما و شما را در بهشت رضوان جمع كند، و در آنجا روى تخت‏ها وكرسى‏ ها مقابل هم برادر وار قرار گيريم.

اى اهل مصر؛ با يكديگر نيكى كنيد و از هم پشتيبانى نمائيد و به كمك هم‏ بشتابيد و از محمّد حمايت نمائيد و او را مساعدت كنيد، و در طاعت و فرمانبردارى ثابت باشيد، تا در كنار حوض پيامبر خود صلى الله عليه وآله وسلم حضور پيدا كنيد.(2033)


2028) سوره مدّثّر، آيه 38.

2029) سوره آل عمران، بخشى از آيه 28.

2030) سوره حجر، آيه 92 و 93.

2031) سوره نحل، آيه 30.

2032) سوره طه، آيه 124: «فإنّ لَه مَعيشة ضنكاً».

2033) الغارات و شرح اعلام آن: 116، جلوه تاريخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد: 202/3 با اندكى تفاوت.

 

منبع : معاویه : ج ... ص ...

 

بازدید : 1543
بازديد امروز : 0
بازديد ديروز : 22667
بازديد کل : 127594076
بازديد کل : 88869057