(18)

توضيح درباره روايت گذشته

   نكته فقيهانه حديث ابوسعيد خدرى اين بود كه او به عمل صالح خود اشاره ‏مى ‏كند و مى ‏گويد كه براى بناى مسجد رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم لُبُن حمل مى ‏كرد و منظور از لبن، آجر است. در حقيقت هر چيزى از خاك و مانند آن را به شكل مربع درآورى آن ‏را به لبنه تبديل كرده ‏اى كه جمع آن لُبُن مى ‏شود، مانند سدره و سدر.

   از اين بخش حديث رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم كه فرمود: «(عمار) آنان را به بهشت‏ مى‏ خواند و آنان او را به آتش» ثابت مى ‏شود كه عمار، بر حق بود و مخالفان او بر باطل؛ و اينكه پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم فرمود: «ويح» يعنى ترحّم كرد.

   و در كتاب «مسلم» ار روايت خالد بن حارث آمده: ويس يا ياوس ابن سميّه ‏يعنى ويح و هر دو واژه (ويس و ويح) از باب ترحم به كسى گفته مى ‏شود كه در معرض ناراحتى و هلاكت و بلايى قرار گيرد كه استحقاق آن را ندارد. و واژه ويل به‏ كسى گفته مى ‏شود كه در بلايى كه استحقاق آن را داشته واقع شده است.

   اصمعى گويد: الويل به معناى تقبيح و ويح به معناى ترحم و ويس براى كمتر از آن به كار مى‏ رود.

   سيبويه گويد: ويح براى بازداشتن كسى كه به كار مى‏ رود كه در معرض هلاكت‏ است و در آن نيفتاده است، امّا ويل براى كسى است كه در هلاكت افتاده است.

   امام على ‏عليه السلام به خاطر كشته شدن عمار با شمشير در صفين نوحه كرد، در حالى ‏كه عمار به نود سالگى رسيده بود و على‏ عليه السلام او را با لباس‏هايش دفن كرد و غسلش نداد چنان كه پيامبر خدا صلى الله عليه وآله وسلم درباره شهيدان همين ‏گونه عمل مى ‏كرد(1326).(1327)

---

1326) طبقات ابن سعد: 262/3.

1327) اعلام نصر مبين، در داورى ميان اهل صفين: 75.

 

منبع: معاویه ج ... ص ...