امام صادق علیه السلام : اگر من زمان او (حضرت مهدی علیه السلام ) را درک کنم ، در تمام زندگی و حیاتم به او خدمت می کنم.
(9) نقش ايرانيان در قيام مختار

(9)

نقش ايرانيان در قيام مختار

   پس از اعراب يمنى و نزارى عنصر نژادى ديگرى كه در قيام مختار شركت داشت ‏ايرانيان بودند. هر چه زمان مى‏ گذشت حضور آنان در حكومت وى گسترده ‏ترگرديد، از جمله: بيشتر سپاه بيست هزار نفرى ابراهيم بن مالك از ايرانيان مقيم كوفه ‏بودند.(1728)

   همچنين از سپاهِ سه ‏هزار نفرى كه به قصد تصرّف مدينه فرستاد 2300 نفرشان ازموالى بودند.(1729)

   بسيارى از ايرانيان در سركوبى شورش اشراف عليه مختار با وى همكارى‏ كردند.(1730) ايرانيان تا هنگام كشته ‏شدن مختار با وى همراهى كردند و از شش ‏هزارنفرى كه با وى در قصر متحصّن شدند 5300 نفرشان ايرانى بودند.(1731)

   ايرانيان برخلاف نيروى گسترده‏شان در دوران معاويه مورد اذيّت و آزار قرارداشتند به گونه‏ اى كه معاويه از جمعيّت آنان به وحشت افتاد و دستور داد عدّه ‏اى ازآنان را بكشند و بقيّه را به كارهاى سخت وادارند، ولى احنف بن قيس تميمى او را ازاين كار بازداشت.(1732)

   اين برخوردهاى ناروا و سخت ايرانيان را به سوى مختار، كه در سرلوحه ‏برنامه ‏اش دفاع از محرومان بود، كشيد و آنان نزد وى از محبوبيّت بسيارى برخوردار شدند. وى به ايرانيان مى‏گفت: شما آزاده و بزرگوار هستيد(1733)، شما از من هستيد ومن از شما هستم.(1734)

   مختار ايرانيان را چنان گرامى داشت كه به ابوعمره كيسان دستور داد اموال ومستمرّى كسانى را كه در كربلا به جنگ امام حسين ‏عليه السلام رفته بودند به ايرانيان ‏ببخشد.(1735)

   رفتار مختار سرانجام اعتراض اشراف كوفه را در پى داشت و به يكديگر گفتند: به‏ خدا اين مرد آزادشدگان ما را گرامى داشت و بر مركب نشانيد و غنيمت ما را به آنان‏ داد.(1736)

   وى در پاسخ آنان گفت: اين ايرانيان نسبت به من از شما مطيع‏تر و وفادارترند وهر چه بخواهيم بى ‏درنگ انجام مى ‏دهند.

   مختار بى‏ توجّه به اعتراض اشراف، ايرانيان را به خود نزديك ساخت و براى ‏ايشان و فرزندانشان مستمرّى تعيين كرد و آنان را در مجالس خود جاى مى‏ داد.(1737)

   توجّه و بزرگداشت موالى از سوى مختار موجب شد تا آنان با وى همراهى كنند و اموال فراوانى از عراق، جبل، اصفهان، رى و آذربايجان براى او بفرستند.(1738)

   روابط گرم و صميمى متقابل مختار و ايرانيان نتايجى بر جاى گذاشت كه بازتاب‏ آن به همراهى و همدلى و گرايش ايرانيان با خاندان رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله وسلم و دشمنى سخت ‏آنان با خاندانِ اموى منجر گرديد. روابط نزديك موالى با اهل بيت‏ عليهم السلام پيش از قيام ‏مختار برقرار شده بود و گروه زيادى از ايرانيانِ سواد با حضرت على‏ عليه السلام ارتباط داشتند.(1739)

   محبّت امير مؤمنان على ‏عليه السلام به ايرانيان چندان بود كه اعتراض اشراف عرب را برانگيخت، براى نمونه اشعث در حين خواندن خطبه به امام‏ عليه السلام اعتراض كرد كه اين‏ گروه سرخ ‏رويان بر ما عرب‏ها در نزديكى به تو غلبه كردند و مقرّبان شدند.(1740)

   اين ارتباط فقط به روزگار حضرت على‏ عليه السلام اختصاص نداشت، بلكه امام علىّ بن ‏الحسين‏ عليهما السلام هم دوستى نزديكى با موالى داشت؛ به گونه ‏اى كه وقتى شخصى به ‏امام‏ عليه السلام ناسزا گفت، بندگان و موالى بر او هجوم بردند، ولى علىّ بن الحسين‏ عليهما السلام‏ فرمود: او را واگذاريد.(1741)

   علاقه و محبّت متقابل خاندان رسول اللَّه ‏صلى الله عليه وآله وسلم و موالى با يكديگر و موضعِ يكسانِ ‏آنان در مبارزه با امويان، موجب همكارى بيشتر اين دو گروه مى‏ گرديد و هر دو مورداذيّت و آزار و كشتار و شكنجه قرار مى‏ گرفتند.

   نظام مروانى و عمّال آن‏ها به شدّت با امامان شيعه و شيعيان آنان و موالى برخورد مى ‏كرد؛ به طورى كه در دوران حكومت بيست ساله حجّاج بن يوسف ثقفى بر عراق‏ جز در لشكركشى ‏ها و جنگ‏هايش، 120000 نفر را گردن زده بود.

   هنگام مرگ وى، پنجاه هزار مرد و سى هزار زن در زندان وى محبوس‏  بودند(1742).(1743)


1728) ابوحنيفه‏ دينورى، پيشين: 338.

1729) انساب الأشراف: 246/5.

1730) ابوحنيفه دينورى، پيشين: 344.

1731) محمّد بن جرير طبرى، پيشين: 577/4.

1732) انساب الأشراف: 394/5.

1733) ابوحنيفه دينورى، پيشين: 344.

1734) محمّد بن جرير طبرى، پيشين: 509/4.

1735) ابوحنيفه دينورى، پيشين: 337.

1736) محمّد بن جرير طبرى، پيشين: 518/4.

1737) ابوحنيفه دينورى، پيشين: 344.

1738) همان: 343.

1739) نصر بن مزاحم، پيشين: 14.

1740) ابراهيم بن محمّد ثقفى، پيشين: 340.

1741) كشف الغمّة في معرفة الأئمّة عليهم السلام: 101/2.

1742) مروج الذهب: 175/3.

1743) نقش قبايل يمنى در حمايت از اهل بيت‏ عليهم السلام: 323.

 

منبع: معاویه ج ... ص ...

 

 

بازدید : 2131
بازديد امروز : 1461
بازديد ديروز : 23196
بازديد کل : 127598056
بازديد کل : 88871047