(2)

علّت کناره گیری معاویة بن یزید از خلافت

   در كتاب عدّة الداعى مذكور است كه سبب اينكه معاوية بن يزيد بن معاويه ترك خلافت كرد اين بود كه دو كنيز داشت كه يكى صاحب‏ حسن و جمال بود و ديگرى صاحب ادب و كمال و آنها وقتى با همديگر صحبت مى‏ داشتند پس آن كنيز با كمال به آن كه صاحب حسن وجمال بود گفت همانا كه جمال تو تو را به كبر ملوك مبتلا ساخته آن كنيز گفت چه ملكى مقابل ملك حسن است زيرا كه آن مالك بر ملوك‏ است و سلاطين مملوك مالك حسن و جمال هستند پس سلطنت حقيقت صاحب حسن و جمال راست كنيزك صاحب كمال گفت چه خوبى ‏در سلطنت و چه خيرى در سلطان است چه اگر قائم به حقوق آن باشد و عامل به شكر اين نعمت فرمان‏ دهى گردد لذّتى از براى آن در سلطنتش ‏ممكن نيست و هميشه منغّض العيش است و اگر سلطان منقاد و مطيع شهوت خود شود و لذّات خود را مقدّم بر وظائف سلطنت بدارد ومضيّع حقوق آن گردد و از شكران نعمت اضراب كند و اعراض نمايد پس قرارگاه او در آتش جهنّم است پس چه خيرى در سلطنت است كه اين ‏دو محذور بزرگ را داراست. معاوية بن يزيد بن معاويه چون اين كلام را از آن كنيز شنيد متأثّر شد به نحوى كه خود را از خلافت خلع نمود و درخانه خود رفته در را بر روى خود بست تا آن كه بعد از بيست و پنج روز از دنيا گذشت.(38)

---

38) گلزار اكبرى: 562.

 

منبع: یادداشت های چاپ نشدۀ شخصی ص32