(4)

سخنرانى جناب جعفر در حضور نجاشى

به گزارش ابن اسحاق به نقل از امّ سلمه، نجاشى كسى را به دنبال مهاجران فرستاد تا ايشان را به دربار بخواند. چون ‏فرستاده نجاشى به نزد صحابه آمد و ايشان را خواند، دانستند كه ايشان را از بهرِ چه مى ‏خوانند. پس همه گرد هم جمع‏ شدند و با هم اتّفاق كردند كه پيش نجاشى چه گويند و جواب سخن وى چه دهند. و اتّفاق بر آن كردند كه آنچه حق باشد بگويند و آنچه خدا و پيغمبر به آنان فرموده، به آن‏ها جواب دهند.

   نجاشى دين ترسايى داشت و دستور داده بود همه اسقف‏ها، راهبان و علماى ايشان را حاضر كرده بودند و كتاب‏هاى ‏تورات و انجيل را گسترده بودند.

   چون صحابه وارد شدند، نجاشى روى بديشان كرد و گفت: اى قوم؛ اين چه دين است كه شما آن را بر پاى داشته‏ايد؟

   از ميان قوم، جعفر بن ابى طالب به سخن درآمد و گفت: اى پادشاه؛ بدان كه ما از قومى از اهل جاهليّت بوديم و بتان رامى‏ پرستيديم و مردار همى خورديم و ارتكاب فواحش مى‏ كرديم و قطع ارحام و رنجانيدن خاصّ و عامّ و ظلم بر ضعيفان و حيف بر همسايگان كار و عادت ما بود تا حق تعالى بر ما رحمت كرد و از ميان قوم ما كسى را برانگيخت و او رابه رسالت به سوى ما فرستاد كه وى به نسب و حسب از همه معروف‏تر و به صدق و امانت از همه مشهورتر است، ما را به‏ توحيد و عبادت خداوند تعالى دستور داد و از پرستيدن بتان منع كرد و ما را بر انجام دادن همه اخلاق پسنديده تحريك‏ كرد و از همه فواحش ما را نهى كرد و قرآن و كلام خداوند را براى ما خواند و احكام شريعت را به ما آموخت؛ آن‏گاه ازميان قوم، ما تصديق وى نموديم و متابعت وى مى‏ كرديم و به دينِ وى درآمديم و ترك بت پرستيدن كرديم و آنچه به ما مى‏ فرمود به جاى آورديم.

   پس قوم بر ما تعدّى كردند و دست ظلم و ستم بر ما بگشودند و پيوسته ما را مى‏ رنجانيدند و در فتنه و بلا مى‏ افكندند تاچون پيمغبر ما، عليه السلام، حال ما را اين‏گونه ديد به ما دستور داد تا هجرت نموديم و به ولايت تو آمديم و در اين‏ جايگاه مقام ساختيم تا حق تعالى فرجى فرستد.

   اكنون، قوم چون دانستند كه ما را اين جايگاه خوش است و تو را با ما نظرِ عنايت است، حسد بردند و اين رسولان را فرستادند تا تو ما را به دست ايشان دهى و ايشان ما را به مكّه برند و ديگر باره ما را در بلا و فتنه افكنند.

   چون جعفر اين سخن بگفت، نجاشى گفت: از اين قرآن كه محمّد صلى الله عليه وآله وسلم به شما آورده است هيچ مى ‏دانى؟

   گفت: بلى.

   نجاشى گفت: بخوان.

   جعفر آغاز كرد و آواز برداشت و گفت:

   بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ

»كهيعص × ذِكْرُ رَحْمَتِ رَبِّكَ عَبْدَهُ زَكَرِيَّا × إِذْ نَادَى رَبَّهُ نِداءً خَفِيّاً × قَالَ رَبِّ إِنِّى وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّى وَاشْتَعَلَ‏الرَّأْسُ شَيْباً وَلَمْ أَكُن بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيّاً«.(1)

   تا آنجا كه به قصّه مريم رسيد:

»وَاذْكُرْ فِى  الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَكَاناً شَرْقِيّاً × فَاتَّخَذَتْ مِن دُونِهِمْ حِجَاباً فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَارُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَراً سَوِيّاً × قَالَتْ إِنِّى أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنكَ إِن كُنتَ تَقِيّاً × قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ‏غُلاَماً زَكِيّاً × قَالَتْ أَنَّى يَكُونُ لِى غُلامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيّاً × قَالَ كَذلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ‏ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِّلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِّنَّا وَكَانَ أَمْراً مَقْضِيّاً × فَحَمَلَتْهُ فَانتَبَذَتْ بِهِ مَكَاناً قَصِيّاً«.(2)

   تا آنجا كه مريم، فرزندش عيسى‏ عليهما السلام را به دنيا آورد و فرياد اعتراض برخاست:

»فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهَا تَحْمِلُهُ قَالُوا يَامَرْيَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَيْئاً فَرِيّاً × يَا أُخْتَ‏هَارُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ امْرأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيّاً × فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَن كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيّاً ×قَالَ إِنِّى عَبْدُ اللَّهِ آتَانِىَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِى نَبِيّاً × وَجَعَلَنِى مُبَارَكاً أَيْنَ مَا كُنتُ وَأَوْصَانِى بِالصَّلاَةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ‏حَيّاً × وَبَرّاً بِوَالِدَتِى وَلَمْ يَجْعَلْنِى جَبَّاراً شَقِيّاً × وَالسَّلاَمُ عَلَىَّ يَوْمَ وُلِدتُّ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيّاً × ذلِكَ ‏عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِى فِيهِ يَمْتَرُونَ«.(3)

   ابن اسحاق ادامه مى‏ دهد: چون پاره‏اى از سوره «كهيعص» را خواند، نجاشى و اسقف‏ها كه حاضر بودند، همگى ‏به گريستن درآمدند و چندان گريستند كه دامن‏هاى ايشان از آب ديدگان تر شد. آن‏گاه نجاشى گفت: اين سخن، يعنى ‏قرآن و آنچه عيسى آورده است، هر دو از يك مشكات بيرون آمده است.

   پس روى به عبداللَّه بن ابى ربيعه و عمرو بن عاص كرد و گفت: برخيزيد و برويد، به خداى سوگند مى‏ خورم كه‏ من ايشان را هرگز به دست شما ندهم.

   عبداللَّه ابى ربيعه و عمرو بن عاص هر دو برخاستند و دلتنگ از پيش نجاشى بيرون آمدند.(4)

   از اين جريان، شكست عمروعاص و ساير دشمنان اسلام به خوبى واضح گرديد. به همين دليل آنان سرافكنده به‏ حجاز برگشتند و در برابر، صميميّت جناب جعفر با نجاشى سلطان حبشه آنچنان افزايش يافت كه پسران آن‏دو برادران‏ رضاعى يكديگر شدند.

 

..................................................

1) سوره مريم، آيه 4 - 1.

2) سوره مريم، آيه 16 - 22.

3) سوره مريم، آيه 27 - 34.

4) مهاجرت به حبشه: 162.

 

منبع : معاویه ج ... ص ...