(3)

از جنايات معاويه

براى نشان دادن ظلم و ستم معاويه كافى است كه او امام حسن ‏عليه السلام را كه در عصرخود سرور خاندان پيغمبر و بعد از پدرش امام اهل بيت بود، با سمّى كه براى همسرآن حضرت «جعده» - دختر اشعث بن قيس - فرستاد، شهيد كرد. روايات عترت ‏طاهره در اين خصوص متواتر است. و گروهى از مورّخان سنّى نيز به آن اعتراف ‏دارند.

ابن ابى الحديد(1) از ابوالحسن مدائنى روايت مى‏ كند كه وفات امام حسن‏ مجتبى‏ عليه السلام در سال 49 هجرى روى داد. حضرت، چهل روز بيمار بود، و سن مباركش47 سال بود. معاويه سمّى براى جعده - دختر اشعث بن قيس - فرستاد و گفت: اگر حسن را كشتى، صد هزار درهم به تو خواهم داد و تو را به عقد يزيد درمى‏ آورم.

چون امام حسن‏ عليه السلام وفات يافت، معاويه وجه را براى او فرستاد، ولى او را براى ‏يزيد، تزويج نكرد و گفت: «مى ‏ترسم آنچه را كه با حسن پسر پيغمبر انجام دادى باپسر من نيز انجام دهى!».

و نيز مدائنى از حصين بن منذر قاشى(2) روايت مى‏ كند كه گفت: به خدا قسم؛ معاويه آنچه را كه در عهدنامه صلح با حسن متعهّد شده بود، عمل نكرد. او حجر بن ‏عدى و اصحاب او را به قتل رسانيد، و براى پسرش يزيد بيعت گرفت و حسن را مسموم ساخت!!

ابوالفرج اصفهانى مروانى در كتاب «مقاتل الطالبيين» نوشته است: معاويه ‏خواست براى پسرش يزيد بيعت بگيرد. براى او در اين خصوص چيزى مشكل‏تر ازوجود حسن بن على‏ عليهما السلام و سعد وقّاص نبود. پس هر دو را مسموم كرد، و در اثر آن‏ درگذشتند.

ابن عبدالبر در »استيعاب« در شرح حال امام حسن ‏عليه السلام از قتاده و ابوبكر بن حفص ‏روايت مى‏ كند كه: دختر اشعث بن قيس، حسن بن على‏ عليهما السلام را مسموم كرد. عده ‏اى‏ مى ‏گويند: اين عمل او به تحريك معاويه بوده است.

همه مى‏ دانند كه معاويه در نقطه‏اى از شام به نام »مَرَج عذرا« چگونه حجر ابن‏ عدى كندى صحابى معروف و ياران او را به جرم اينكه على‏ عليه السلام را لعن نكردند، به قتل‏ رسانيد. قتل آنها در سال 51 هجرى روى داد. تمام شخصيّتهايى كه در آن عصر بودند، صحابه، تابعين و خردمندان بعد از آنها، اين عمل معاويه را مورد نكوهش و اعتراض ‏قرار دادند. عموم مورّخانى كه حوادث آن سال را نوشته ‏اند در اين باره به تفصيل‏ سخن گفته ‏اند.

گمان نمى‏ كنم خواننده، بتواند قتل عمرو بن حمق خزاعى - عابد پارساى مشهور -را به وسيله معاويه فراموش كند. سر بريده او اوّلين سر بريده ‏اى بود كه در اسلام حمل ‏شد.

عمرو بن حمق از برگزيدگان صحابه پيغمبر صلى الله عليه وآله وسلم بود. و گناهى جز محبّت به‏ على ‏عليه السلام نداشت، چون على‏ عليه السلام خدا و پيغمبر را دوست مى ‏داشت، و خدا و پيغمبر هم ‏او را دوست مى‏ داشتند.

معاويه اكتفا به كشتن دوستان خدا نكرد، بلكه نزديكترين افراد و خواص خود رانيز كشت. او عبدالرحمن بن خالد بن وليد را كه در صفين در ركاب او جنگ كرده بودو با وى بر دشمنى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام پيمان بسته بود نيز به قتل رسانيد! معاويه او راكشت تا مبادا مردم يزيد را رها كنند و او را خليفه نمايند. داستان او نزد مورّخان، مشهور است و سيره ‏نويسان نيز آن را نوشته ‏اند(3).( 4)

 

---

1) شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد: 4/4 (ط مصر).

2) به نقل از ابن ابى الحديد در شرح نهج البلاغه: 70/4.

3) براى تفصيل اين حكايت، به كتاب استيعاب مراجعه كنيد.

4) اجتهاد در مقابل نص: 556.

 

منبع: معاويه ج ... ص ...