از تجربه ديگران استفاده كنيد

   تاريخ شاهد جريانات بزرگى است كه بايد به عنوان تجربه از آنها درس‏ عبرت بگيريد، و از نتايج خوب و بدى كه مردم در زمانهاى گذشته از رفتار وكردار اجتماعى و فردى ديده‏ اند، استفاده كنيد؛ زيرا پند گرفتن از تجربه، اختصاص به آنچه را كه خود انجام داده ‏ايد، ندارد؛ بلكه از تجربه ديگران نيز بايد بهره ‏مند شويد.

   گاهى موانع بزرگ و مشكلات زياد، انسان را از رسيدن به هدف، مأيوس ونااميد مى‏ سازد؛ ولى استفاده از تجربه ‏هاى ديگران، موانع و مشكلات موجود را برطرف مى ‏سازد و نااميدى را به اميدوارى تبديل مى‏ كند؛ از اين رو ديگر براى بدست آوردن راه حلّ، نيازى به تكرار تجربه و يافتن راه حلّ‏ نيست.

   اين، اندرزِ افراد كهنسالى است كه سرد و گرم دنيا را چشيده ‏اند؛ زيرا آنان دوستان و نزديكان خود را به استفاده از تجربه ‏هاى ديگران ‏سفارش كرده ‏اند. يكى از آنان «عوف بن كنانه» است. او در وصيّتهاى خود گفته ‏است:

خُذُوا مِنْ اَهْلِ التَّجارِبِ.(9)

فرا گيريد از اهل تجربه.

   زيرا هر كس كه جوياى كارى است، بايد از آنان كه در آن رشته داراى تجربه‏ هستند استفاده كند و از تجربه ‏هاى آنان بهره مند گردد.

---

9) بحار الأنوار: 242/51.