بیعت پذیرش خلیفه در غدیر

و انتخاب خلیفه در سقیفه

اصل بیعت در جریان غدیر یک وظیفهٔ مهمّ شرعی بوده است؛ ولی در سقیفه یک جریان سیاسی و باطل بوده است، زیرا بیعت در عید غدیر به عنوان انتخاب خلیفهٔ الهی نبوده است بلکه به معنای پذیرفتن و قبول خلیفهٔ الهی بوده است. و این وظیفهٔ هر مسلمانی است چه عالم باشد و چه جاهل چه مرد باشد یا زن، عرب باشد یا عجم ...  .

امّا بیعت در سقیفه به معنای پذیرفتن خلیفه و جانشین رسول خداوند نبوده است، بلکه به معنای انتخاب خلیفه و جانشین رسول الله بوده است، چگونه می توان گفت انتخاب خلیفه وظیفهٔ هر مسلمان است در هر شرایطی که باشد! آیا کسی که نه خدا را درست می شناسد و نه رسول خدا صلّی الله علیه وآله را می شناسد می تواند برای او خلیفه تعیین کند.

پس بیعت  به معنای پذیرفتن خلیفه و جانشین خدا که از طرف او تعیین شده، کاری است معقول و پسندیده و وظیفهٔ هر مسلمانی است چه مرد باشد چه زن. امّا اگر بیعت به معنای تعیین خلیفه برای خدا باشد، صحیح نیست چون کسی می تواند خلیفهٔ خدا را تعیین کند که خدا و رسول او را بشناسد وگرنه چون لازم است میان خلیفه و خداوند و رسولش سنخیّت باشد تعیین خلیفه درست نیست. پس اهمیّت بیعت در اسلام به خاطر پذیرفتن خلیفهٔ الهی است که رسول او به دستور خداوند تعیین کرده است، نه به معنای انتخاب خلیفه، این نکته ای است واضح و آشکار. اندکی تأمّل در تفاوت قبول کردن و پذیرفتن خلیفه با تعیین کردن خلیفه آن را روشن تر می کند.