خودشناسى

راهى براى فرار از موانع معرفت

يكى از مهم ترين عوامل ‏گرفتار شدن انسان ها به رفتارهای زشت و ناپسند، اين است كه خودشان را نمى ‏شناسند، از ارزش خود آگاهى ندارند، و از قدرت ‏هاى نهفته در وجودشان آگاه نيستند.

متأسّفانه بسيارى از افراد به خاطر مأنوس نبودن با روايات و فرمايشات اهل بيت عليهم السلام، به بسيارى از مطالب مهمّ حتّی ‏دربارۀ خودشناسى توجّه ندارند.

در روايت بسيار مهمّى از رسول خدا صلّی الله علیه وآله نقل شده است كه آن‏ حضرت فرمودند:

ناجى داود ربّه فقال: إلهي لكلّ ملك خزانة، فأين ‏خزانتك؟

قال جلّ جلاله: لي خزانة أعظم من العرش، وأوسع من ‏الكرسيّ، وأطيب من الجنّة، وأزين من الملكوت: أرضها المعرفة، وسماؤها الإيمان، وشمسها الشوق، وقمرها المحبّة، ونجومها الخواطر، وسحابها العقل، ومطرها الرحمة، وأثمارها الطاعة، وثمرها الحكمة.

ولها أربعة ابواب: العلم والحلم والصبر والرضا؛ ألا وهي «القلب».(1)

داود با خداى خود مناجات كرد و گفت: خداى من؛ هر پادشاهى خزانه ‏اى دارد خزانۀ تو كجاست؟

خداوند جلّ جلاله فرمود: براى من خزانه ‏اى است كه از عرش باعظمت ‏تر و از كرسى، وسيع ‏تر و از بهشت، پاكيزه ‏تر و از ملكوت، با زينت ‏تر است:

زمينِ آن، معرفت و آسمان آن، ايمان و خورشيد آن، شوق و ماه آن، محبّت و ستارگان آن، خطورها و ابر آن، عقل و باران ‏آن، رحمت و ميوه‏ هاى آن، طاعت و نتيجۀ آن، حكمت ‏است.

و براى آن، چهار درب است: علم، حلم، صبر و رضا؛ آگاه ‏باش كه آن، قلب است.(2)

با توجّه به اين روايت متوجّه مى ‏شويم كه تا چه اندازه «قلب» اهمیّت دارد و انسان مى‏ تواند با پاكسازى آن به چه مراحل مهمّى راه يابد؛ زيرا با پاك شدن «قلب» هواهاى نفسانى نابود مى ‏شود و بزرگترين مانع توقّف و عدم پيشرفت، از سر راه انسان برداشته مى ‏شود.

_______________________________________

(1) بحار الأنوار: 70 / 59.

(2) صحيفۀ رضويّه: 62، از بحارالانوار: 70 / 59 .