خاصيّت ضدّ ميكروبى نقره

با توجّه به تأثير مس در نابود ساختن باكترى ‏ها و اينكه نقره‏ قوى ‏ترين فلز در ضدّ باكترى بودن مى‏ باشد، به اين مطالب توجّه‏ كنيد:

«داستان خاصيت ضد ميكروبى نقره، داستان معاصرى نيست، بلكه اين خاصيت از ديرباز شناخته شده و به كار مى رفته است. تاكنون دانشمندان مكانيسم هاى متفاوتى را براى تبيين اثرگذارى ‏نقره بر ميكروب‏ ها يافته اند و در واقع به دليل همين تعدد مكانيسم ‏هاست كه ميكروب‏ ها نمى توانند نسبت به نقره سازگار شوند يا مقاومت پيدا كنند. امروزه به مدد فناورى نانو ساخت ذرات نقره ‏در ابعاد نانو ميسر شده است. در اين ابعاد، ذرات نانو نقره به ما اين امكان را مى دهند كه با كمترين غلظت، خاصيت ضدّ ميكروبى ‏بسيار قوى را از فلز نقره شاهد باشيم.

نانو فناورى ، دستيابى به فناورى كار بر روى ذراتى با ابعاد 9 - 10 متر (نانو متر) است كه به نانو ذرات موسوم هستند. دليل انتخاب ‏اين مقياس براى كار روى مواد، خواص خارق العاده اى است كه ‏در ذراتى با اين سايز ظاهر مى شود و امروزه بشدت مورد توجه ‏دانشمندان قرار گرفته است، مثل فلز نقره.

نقره در واقع يكى از قديمى ترين فلزات مورد استفاده بشر بوده‏ است و بر اساس مستندات تاريخى از مدت ها پيش مردم كشورهاى ‏مختلف جهان از خواص ميكروب ‏كشى نقره استفاده مى‏ كردند. براى‏ مثال در جنگ‏ ها روى زخم سربازان سكه اى از جنس نقره قرار مى‏ دادند و سپس محل زخم را مى بستند يا براى نگهدارى مواد غذايى ‏از ظروف نقره اى استفاده مى كردند.

... در اين ميان هرچند استفاده از خاصيت ضدّ ميكروبى نقره‏ طى ساليان متمادى  و در جوامع مختلف مرسوم بود، امّا علم امروز بشر نيز تاثير آن ‏ها را در ضدّ عفونى و از بين رفتن ميكروب ‏ها به ‏اثبات رسانده است. در واقع هم اكنون با وجود رشد فناورى نانو و اطلاع از خواص نانو ذرّات و مقايسه آن با مواد توده اى، توجّه‏ زيادى به سنتز نانو ذرات نقره شده است كه به نظر مى‏ رسد اين ‏توجه ويژه به دليل خواص منحصر به فرد نقره از جمله خاصيت ‏ضدّ ميكروبى اين فلز در مقياس نانو باشد. تحقيقات متنوعى روى ‏انواع ميكروب ‏ها از نظر اثرگذارى  ذرات نانو نقره صورت گرفته‏ است و تاكنون بيش از 600 نوع ميكروب اثر پذير شناخته شده اند كه از آن جمله مى‏ توان حتّى به ويروس ايدز نيز اشاره كرد.

به طور كلّى نانو ذرات سطح زيادى دارد. اين افزايش سطح ‏باعث مى شود تا يك گرم از نانو ذرّات نقره براى ضدّ باكترى كردن ‏يكصد متر مربع از سطح يك ماده كافى باشد، اما در اين ميان از آنجا كه پوشش دادن وسايل مصرفى با نقره خالص براى ضدّ باكترى‏ كردن آن‏ ها داراى  قيمت تمام شده زيادى است، بنابراين محقّقان ‏دريافته ‏اند كه استفاده از نانو ذرّات نقره مى‏ تواند يك راه عملى‏ براى استفاده از خاصيّت ميكروب‏ كشى آن باشد.

... به گفته مهندّس چاوشى از آنجايى كه نقره ذاتاً خاصيّت ضدّ باكترى، ضدّ كپك و ضدّ قارچ دارد با استفاده از اين ظروف در مقايسه با ظروف معمولى در 24 ساعت اوليه ميزان رشد باكترى ‏ها 98 درصد كاهش يافته است.»(1)

_________________________

(1) وبسايت مگيران (بانك اطلاعات نشريات ايران)، نوشته بهاره صفوى.