دشمنى عبّاسيان با امويان

نتیجۀ سقیفه و شورای عمر به حکومت رسیدن بنی امیه و بنی العبّاس بود که در قتل یکدیگر تلاش کردند و بسیاری از دو طائفه به دست دیگری نابود شدند.

آیا خلفای بنی العبّاس بر حق بودند یا خلفای بنی امیّه یا هر دو یا هیچکدام هر چه بود نتیجۀ سقیفه بود:

***

   عبّاسيان در تعقيب بنى ‏اميّه هر چه توانستند تلاش كردند، در بصره و كوفه و شام هر جا يكى از ايشان را می يافتند بى ‏دريغ می كشتند. قبر معاوية بن ابى سفيان را شكافتند و در آن چيزى غبار مانند يافتند و هم قبر يزيد بن معاويه را شكافتند و استخوان پوسيده وى ‏چون خاكستر شده بود.

   پس از سفاح رغبت انتقام جوئى عبّاسيان آرام نشد و در همۀ دوران اوّل عبّاسى ‏تعقيب و قتل امويان دوام داشت و ذکر کردن حوادث پيشين مايۀ شوق زدگی خاطر خليفگان‏ بود كه از يادآورى قتل امويان مسرور و شادمان مى گشتند.

   ابن دأب كه از خواصّ هادى بود گويد: نيمه ‏شبى مرا به حضور خليفه خواندند وقتى به حضور رسيدم جزوه ‏اى به دست داشت و در آن مى‏ نگريست. به من گفت: امشب مرا از ياد آن خون ‏ها كه بنى ‏اميّه و بنى‏ مروان از خاندان ما ريختند خواب نبرد.

   گفتم: در عوض عبدالله بن على در فلسطين فلان و فلان را كشت و نام همۀ ‏مقتولان را ياد كردم و عبدالصمد بن على در حجاز به همين مقدار كشت. ديدم كه‏ هادى از یاد کردن مقتولان بنى ‏اميّه خرسند شد.

   مأمون نيز بر روش گذشتگان خويش بود. وى فرمان داده بود كه در همۀ ولايت هاى ‏اسلام معاويه را بر منبر لعن كنند.

   روش عبّاسيان در قتل و زجر امويان و مصادره اموالشان و نبش قبور و لعن ‏خليفگان قديم بر منبر كه مايۀ رضايت شيعيان علوى و دوستان خاندان عبّاسى بود مردم عرب را كه تمايلات اموى داشتند ناراضى كرد. نفوذى كه ايرانيان در دربار عبّاسيان داشتند و مناصب معتبر يافتند در تحريك عرب مؤثّر بود و فتنه‏ هاى بسيار در ولايت‏ هاى اسلام خاصّه در شام و حجاز و مصر پديد آمد كه هميشه خاطر عبّاسيان را مشغول مى ‏داشت.(1)

---

(1) تاريخ سياسى اسلام دكتر حسن ابراهيم ‏حسن: 2 / 97.