لزوم مشورت

   سعى و تلاش در صورتى مفيد است كه در مسير صحيح قرار داشته باشد و نتيجه ‏اى ارزنده از آن بدست آيد. اگر فعاليت و كوشش انسان در شرايط صحيح انجام نگيرد، جز خستگى و اتلاف عمر حاصلى نخواهد داشت.

   بنابراين قبل از پرداختن به هر كار و قبل از شروع به انجام هر برنامه، بايد آن را مورد دقّت و بررسى قرار داده و شرايط موفقيّت و عدم موفقيّت را مورد بررسى و تحليل قرار دهيد و پس از آن كه روشن شد با انجام برنامه‏ اى كه در نظر داريد، نتيجه ‏اى عالى بدست خواهيد آورد، آن را آغاز كنيد.

   اگر نتيجه آن براى شما روشن نشد، با كسانى كه آگاه و مطّلع و دلسوز هستند، به مشورت پرداخته و با صلاح‏ ديد آنان، كار را آغاز كرده و دست به ‏فعاليّت و كوشش بزنيد.

   حضرت رسول اكرم ‏صلى الله عليه وآله وسلم در روايتى مى ‏فرمايند:

تَواضَعْ لِلَّهِ، يَرْفَعَكَ اللَّهُ وَلاتَقْضِيَنَّ اِلاَّ بِعِلْمٍ، فَاِنْ اَشْكَلَ عَلَيْكَ اَمْرٌ، فَسَلْ وَلاتَستَحْيِ، وَاسْتَشِرْ ثُمَّ اجْتَهِدْ فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ اِنْ يَعْلَمْ مِنْكَ ‏الصِدْقَ يُوَفِّقُكَ.(1)

براى خداوند تواضع كن، تا خدا تو را سربلند نمايد، و قضاوت مكن مگر آن كه ‏به آن علم و آگاهى داشته باشى. پس اگر امرى بر تو مشكل شد، سئوال كن و از پرسش نمودن حيا نكن. و مشورت نما، سپس در انجام آن كوشش كن؛ زيرا خداوند اگر بداند كه تو صداقت دارى، تو را موفّق مى ‏نمايد.

   همان گونه كه ملاحظه نموديد، پيغمبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله وسلم سفارش مى ‏فرمايند در امور مشكل، بايد سئوال كرد و مشورت نمود و پس از آن به تلاش و كوشش دست زد.

---

1) بحار الأنوار: 408/21.