(2)

دعا و نيايش

   از وظائف ما دعا و نيايش به درگاه خداوند براى ايجاد و افزايش يقين است.

   حضرت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در يكى از خطبه ‏هاى خود به نام خطبه «معروفه» مى ‏فرمايند:

عِبادَ اللَّهِ سَلُوا اللَّهَ الْيَقينَ.(20)

بندگان خدا، از خداوند بخواهيد به شما يقين عنايت كند.

   بنابراين يكى از راههايى كه براى ايجاد و افزايش يقين به ما ارشاد فرموده ‏اند، خواستن از خدا است. در فرمايشات خاندان وحى درباره كيفيّت وچگونگى يقين نيز راهنمايي هائى فرموده ‏اند.

   از آنجا كه انسان هر لحظه در خطر سقوط و هلاكت قرار دارد، ممكن است ‏يقين خود را از دست داده و دچار ضعف و سستى در ايمان و عقيده شود. لذا ما را به دعا براى به دست آوردن يقينِ صادقانه، ارشاد فرموده ‏اند. صلحا و ابرار بر اثر دعا براى به دست آوردن يقين صادقانه از آن برخوردار شده‏ اند.

   انسانى كه از شكّ و وسوسه رهايى يافته و به مقام يقين صادقانه راه يافته، همچون انسانى است كه پس از كفر دوباره تجديد حيات نموده و از ظلمت وتاريكى كفر نجات يافته و به عالم نور وارد شده باشد.

   خداوند متعال در قرآن مجيد مى ‏فرمايد:

«اَوَ مَنْ كانَ مَيِّتاً فَاَحْيَيْناهُ وَجَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشي بِهِ فِي النَّاسِ ‏كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها».(21)

آيا كسى كه مرده بوده (كافر بود)، پس ما او را حيات بخشيديم (هدايت كرديم) و نورى براى او قرار داديم كه بوسيله آن در ميان مردم راه رود، مثل كسيست كه ‏در ظلمات (كفر) است و از آن رهائى ندارد؟!

   اين آيه همچون مثالى است براى آنان كه از ظلمت شكّ و ترديد كه براى ‏قلب همچون مرگ است، نجات يافته و به عالم يقين كه حياتبخش دل‏ مى‏ باشد، راه يافته باشند. آيا اين گونه افراد همانند كسانى هستند كه هنوز گرفتار تاريكي هاى شكّ و ترديد و وسوسه مى ‏باشند.

   همان گونه كه شكّ و ترديد، دل را سياه مى‏ كند، يقين قلب را نورانى ‏مى سازد؛ بلكه نورانى ترين قلبها از آنِ كسانى است كه به مقام يقين رسيده ‏اند.

   حضرت امام باقر عليه السلام مى‏ فرمايند:

لا نُورَ كَنُورِ الْيَقينِ.(22)

نورى همانند نور يقين نيست.

   آيا افرادى كه صاعقه مرگبار ترديد و وسوسه آنان را فرا گرفته است، همانند شخصيّتهائى هستند كه قلبشان را نور يقين احاطه كرده است؟!

   آيا فردى كه بر اثر شكّ و ترديد، ارزشهاى موجود خود را به نيستى كشيده، همانند انسانى است كه با تلألؤ انوار يقين قلبش صفا يافته و از حيات و قدرت ‏و نيروئى تازه برخوردار است؟

   پس براى آن كه قلب ما از انوار تابناك يقين نورانى باشد، بايد از خداوند بخواهيم به ما يقين صادقانه عنايت فرمايد؛ زيرا يقين اگر صادقانه باشد، بزرگترين امتحانات نه تنها آن را سست نمى كند، بلكه بر استحكام و قوّت آن ‏مى ‏افزايد.

   پس در صورتى يقين صادقانه است كه تزلزل ناپذير باشد و در امتحانات، ضعف و سستى نداشته باشد. در دعايى كه از حضرت امام صادق‏ عليه السلام در تعقيب نماز ظهر وارد شده، از خداوند اين گونه مسئلت مى شود:

اَسْأَلُكَ حَقايِقَ الْاِيمانِ وَصِدْقَ الْيَقينِ فِي الْمَواطِنِ كُلِّها.(23)

خداوندا، از تو مسئلت مى‏نمايم حقيقتهاى ايمان و صدق يقين را در تمام‏ مواطن.

   تعبيرى كه امام صادق ‏عليه السلام در تعقيب نماز ظهر ذكر نموده ‏اند، بيانگر اين ‏نكته است كه در همه موارد حتّى در سخت‏ ترين آنها، بايد يقين محكم وصادقانه و خلل ناپذير باشد، به حدّى كه در سخت ‏ترين حالات و دشوارترين ‏امتحانات پاى برجا بوده و ضعف و تزلزل در آن پديدار نشود.

   بدست آوردن اين گونه يقين آسان نيست و بايد براى ايجاد شدن آن دست ‏به دعا برداشت؛ زيرا يقين صادقانه از صفات اولياء خداست و همگان را بر آن ‏دسترسى نيست.

---

20) بحار الأنوار: 293/77.

21) سوره انعام، آيه 122.

22) بحار الأنوار: 165/78.  

23) بحار الأنوار: 71/86.