(17)

اصحاب رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم در صفّين

همراهى صحابه پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در بدر با امام على‏ عليه السلام

   ذوالنسبين - كه خداى او را تأييد كناد - گويد: از اصحاب على‏ عليه السلام بيست و پنج ‏نفر از اصحاب بدر رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم بودند كه خداى ايشان را به بهشت بشارت داد و خداوند براى آنان كافى است و على‏ عليه السلام هفتاد تن از اصحاب بدر را همراه داشت و از كسانى كه در بيعت شجره شركت داشتند، هفتصد مرد با گروه بى ‏شمارى از اصحاب‏ رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم و از برگزيدگان تابعان همراه او بودند.

   و نيز همراه على ‏عليه السلام پرچم ‏هايى كه با رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم بود و با آن‏ها به جنگ ‏دشمنان مى ‏رفت ديده مى ‏شد. اين نكته را ابواسحاق كسايى در كتاب خود «صفين» آورده است.

   سند من در اين روايت به ابوجعفر محمّد بن على بن الحسين و او از محمّد بن ‏مطلب و زيد بن الحسن مى ‏رسد كه آنان همگى گفتند: همراه على‏ عليه السلام در جنگ از بدريان بودند.

   ابوجعفر محمّد بن عمرو بن موسى عقيلى در كتاب «الجرح والتعديل» در حرف الف نوشته كه ابراهيم بن عثمان ابوشيبه عبسى از قول پدرش و او از قول‏ عبداللَّه بن احمد بن حنبل مى ‏نويسد كه پدرم روايت كرد از اميّة بن خالد كه به شعبه‏ گفته كه: ابوشيبه از حكم و او از عبدالرحمان بن ابى ليلى گويد: هفتاد نفر از اهل بدردر صفين حضور داشتند. امّا شعبة بن حجّاج در پاسخ من گفت: به خدا كه دروغ ‏مى ‏گويد ما در اين باره بررسى كرديم و در صفين فقط از اهل بدر خزيمة بن ثابت(1323) حضور داشته است.

   ذوالنسبين - كه خداى او را تأييد كند - مى‏نويسد: به اين دروغ درباره اهل بيت ‏نگاه كن. اى نادان؛ مگر در صفين عمار بن ياسر نبود كه به اجماع علما از حاضران بدراست و سهل بن حُنيف اوسى كه در بدر و همه جنگ‏ها همراه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم بوده ‏است و در روز احد ثابت ‏قدم ماند و با پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم تا پاى جان بيعت كرد و على عليه السلام ‏چون از مدينه به قصد بصره حركت كرد او را جانشين خود ساخت و با على‏ عليه السلام درصفين حاضر شد و على‏ عليه السلام او را والى فارس كرد. و سهل بن حنيف در سال سى وهشت هجرى در كوفه مُرد و على عليه السلام بر وى نماز خواند و شصت تكبير گفت و فرمودكه: وى اهل بدر بود. نام او را همه كسانى كه درباره صحابه تأليف كرده ‏اند، آورده ‏اند.(1324)

   و به سند ما كه به اسحاق كسايى مى‏ رسد و او از يحيى بن سليمان جعفى و او از محمّد بن عميره النخعى و وى از ابواسراييل عبسى و او نيز از حكم بن عُتَيبه روايت ‏كرده كه: در صفين با على ‏عليه السلام هشتاد نفر از اصحاب بدر بودند و يكصد و پنجاه تن از كسانى كه در بيعت شجره با پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم حضور داشتند. و هشتاد تن از همين گروه نيز (گروه دوّم) در جنگ جمل همراه على‏ عليه السلام بودند.

   از بزرگان اهل بدر كه همراه على ‏عليه السلام بودند، عمار بن ياسر عنسى مزحجى‏ است كه دو بار هجرت كرد و به دو قبله نماز گزارد و به همراه پدر و مادرش در مكّه‏ اسلام آورد و در اين شهر شكنجه شد. اگر قتل او در (صفين) نبود، ما گروه ستمگر (فئه باغيه) را نمى ‏شناختيم؛ زيرا راستگوى تصديق شده يعنى پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم قتل عمار را نشانه شناخت گروه ستمگر قرار داده است.

   ابوسعيد سعد بن مالك خُدرى صحابه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم و پسر صحابى او از ابى قتاده نقل كرده است و اين حديث چون پارچه ديبايى پربهاست؛ زيرا روايت يك ‏صحابى از ديگر صحابى رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم است چه ديبايى از اين نيكوتر.(1325)

---

1323) ضعفاء الكبير: 59/1.

1324) طبقات الكبرى: 471/3، استيعاب في معرفة الأصحاب: 92/2.

1325) اعلام نصر مبين، در داورى ميان اهل صفين: 59.

 

منبع: معاویه ج ... ص ...