(4)

فتح بغداد:

   طولى نكشيد كه هلاكو، بغداد را فتح كرد و مستعصم - آخرين خليفه عبّاسى - را به قتل رسانيد؛ به طورى كه دائرة المعارف بستانى نقل ‏نموده است: متجاوز از 2000000 نفر در اين حادثه خونين كشته شدند. اموال فراوانى به غارت رفت و خانه‏ هاى زيادى طعمه حريق شد وسرانجام آشكار گرديد كه آقايان علماى حلّه، خطبه على عليه السلام را به خوبى فهميده و به درستى آن را با هلاكو و لشكريانش تطبيق داده بودند.

   تشخيص صحيح و اقدام به موقع آن آقايان، جان مردم حلّه و كوفه و نجف و كربلا را از خطر مرگ قطعى نجات داد و از كشتار دسته‏ جمعى ‏آنان جلوگيرى نمود.

   شهر بغداد را منصور دوانيقى كه يكى از خلفاى عبّاسى است بنا كرد؛ او در سال 145 هجرى، ساختمان شهر را آغاز نمود و هزاران ‏مهندس و معمار و بنّا و كارگر فنّى در آن به كار گمارده شده بودند و در سال 149 هجرى ساختمان آن شهر پايان پذيرفت.

   هجوم هلاكو و لشكريانش به شهر بغداد و سقوط شهر به دست آنان به سال 656 هجرى اتّفاق افتاد. و در واقع بين بناى شهر بغداد به ‏فرمان منصور دوانيقى و فتح بغداد به دست هلاكو و لشكريانش متجاوز از پنج قرن فاصله بوده است.(288)

---

288) داستان‏هايى از گفتار فلسفى: 268.

 

منبع: یادداشت های چاپ نشدۀ شخصی ص  208